MASAL

Masal, olaylarının geçtiği yer ve zamanı belli olmayan; peri, dev, cin, ejderha, Keloğlan, köse, Arap Bacı gibi kahramanları, belirli kişileri temsil etmeyen; yani, yer, zaman ve kişileri belli olmayan maceraların hikâyesidir.

Masalların yaratıcısı belli değildir, yani masallar anonimdir.

Masallar genellikle nesirdir, az da olsa bazı masalların içinde manzum parçalar da vardır.

Masalların başında, ortasında ve sonunda belirli görevler için kullanılan ve “tekerleme adı verilen kalıplaşmış ifadeler vardır. Hemen her masalda kalıplaşmış 3, 7 ve 40 sayıları yer alır.

Masallar, halkın anlayacağı yalın ve sade bir dille oluşturulur.

Bir masal metni içerisinde halk edebiyatının diğer türlerinin (efsane, fıkra, dua, beddua, mani, bilmece, ağıt, atasözü) örneklerine rastlanır.

Masallar, olağanüstü olaylarla doludur. Masalların kahramanları da olağanüstü özelliklere sahiptir. Masallarda insanların dışında cin, peri, Zümrüdüanka kuşu, dev, hayvanlara, bitkilere de rastlanır.

Hint, Çin, Maçin, Yemen, Kaf Dağı, periler ülkesi, körler ülkesi, hayvanlar ülkesi gibi belirli masal ülkeleri vardır:

Masal kahramanlarının bazıları sembolik kişilerdir. Keloğlan: şansı, aklı, zekâyı; Köse: hainliği, kötülüğü; en küçük kardeş: zekâyı, aklı, şansı, başarıyı iyiliği; büyük kardeşler: kıskaçlığı ve kötülüğü; üvey anne: kötülüğü ve zulmü temsil eder.

Masallarda genellikle dinî ve millî özellikler taşımaz fakat bazı masallarda cami, imam, abdest, İnşallah, besmele gibi dinî ifadeler geçer.

Masallar, evrensel özellikler taşır.

Bir masalda anlatıldığı bölgenin özellikleri yer alabilir.

Masallarda zaman önemli değildir; gerçekçi olmayan ve geçmişle ilgili herhangi bir zamandan
söz edilebilir.

Hayvan masalları hariç diğer bütün masallar döşeme, gelişme ve sonuç olmak üzere üç bölümden oluşur.

Masalların eğitici ve ders verici özelliği bulunur. İyilikler ödüllendirildiği, kötülükler cezasız bırakılmadığı için kişiler iyilik yapmaya yönlendirilir.

Masallar, “asıl masallar”, “hayvan masalları” ve “zincirleme masallar” olmak üzere üçe ayrılır.

Türk masallarının kaynağı oldukça eskidir. Uygur Dönemi’ne ait Altun Yaruk, Prens Kalyanamkara ile Papamkara gibi eserler ilk masal motiflerinin yer aldığı eserlerdir. Billur Köşk Masalları adlı eser, en eski masal kitabımızdır.

Eflatun Cem Güney, Tahir Alangu, Pertev Naili Boratav, Nakit Tezel, Ümay Günay masal alanındaki çalışmalarıyla tanınan kişilerdir.

“1001 Gece Masalları” (Arap), “1001 Gündüz Masalları (İran)”, “Grimm Masalları” (Alman), “Perrault Masalları” (Fransız), Andersen Masalları” (Danimarka) önemli masal örnekleridir.