Şiir, zengin sembollerle, ritimli sözlerle, seslerin uyumlu kullanımıyla ortaya çıkan, hece ve durak bakımından denk ve kendi başına bir bütün olan edebî anlatım biçimidir. Manzum, “nazım (şiir) şeklinde yazılmış” demektir. Manzume ise küçük manzum eserlere denir. Manzumede yaşanmış ya da yaşanabilecek olaylar anlatılır.
Yapı, dil ve anlatım yönleriyle manzumeler hikâyeye daha yakındır. Manzum hikâyeler, bir olay örgüsünden ve bir kronolojik sırayla olmasa bile, kullanılan zaman bakımından art arda gelen metin parçalarından oluşmuştur. Hâliyle metin parçaları arasında da hikâyedekine benzer bir ilişki ortaya çıkmıştır. Bu bakımdan manzum hikâyeler olay örgüsüne göre incelenmelidir. İşte şiirle manzumenin birbirinden ayrıldığı önemli noktalardan biri de budur. Çünkü şiirde olay örgüsü olmaz. Örneğin destanlar bir kahramanın hayatı etrafında gelişen olağanüstü olayları, bir olay örgüsü içinde anlatan manzumeler içinde yer alır.
Bu dizeler, bir manzumeden alınmıştır. Metinde olay anlatımı söz konusudur. Metnin tamamı düşünüldüğünde manzumede dizelerin, bir ana düşünce etrafında bir araya geldiği söylenebilir. Manzumede sanatlı bir söyleyiş yoktur.
Bu şiirde kişisel duygular öne çıkarılmıştır. Şiirde sözcüklerin temel anlamlarıyla yetinilmemiş, imgelere başvurulmuştur. Böylece şiire anlamca bir derinlik kazandırılmıştır. Kişileştirme sanatından yararlanılmıştır. Bu iki metinden hareketle manzume ile şiir arasındaki farklılıklar şöyle sıralanabilir:
- Şiirde anlatılanları düzyazıyla ifade edemeyiz, manzumede anlatılanları düzyazıyla ifade edebiliriz.
- Şiirde olay örgüsü yoktur, manzumede olay örgüsü vardır.
- Şiirde bireysellik, duygu ve çağrışım ön plandadır, manzumede toplumsal konular yaşanmış veya yaşanabilecek olaylar işlenir.
- Manzumede anlatma ve gösterme; şiirde bireysellik, duygu ve çağrışım önemlidir.
- Şiirde çok anlamlılık ve imge ağır basarken manzumede daha sade bir dil kullanılır.
- Manzumeler genellikle didaktik metinlerdir.
- Manzumeler de, şiirler gibi hece ya da aruz ölçüsüyle yazılır. Bunun yanı sıra serbest ölçü ile yazılanlar da vardır.
- Şiir, manzumelere göre daha çok, sanat kaygısı güdülerek yazılır.
Okuduğunuz metin manzum bir hikâyedir. Şiir, ikili adı verilen nazım şeklinin uyaklanışına benzer bir uyak düzenine sahiptir: