Manyetik Geçirgenlik ve Çeşitleri 11. Sınıf Fizik
Manyetik Geçirgenlik: Mıknatısların oluşturduğu manyetik alan çizgilerinin sıklığı manyetik alanının büyüklüğünü belirler. Manyetik alan çizgileri bazı maddelerin içinden geçtiğinde sıklaşır, bazı maddelerin içinden geçerken ise seyrekleşir.
Bir maddenin içinden geçen manyetik alan çizgilerini sıklaştırma ya da seyrekleştirme özelliğine o maddenin manyetik geçirgenliği denir.
Bir maddenin manyetik geçirgenliğinin boşluğun manyetik geçirgenliğine oranına bağıl manyetik geçirgenlik denir. Bağıl manyetik geçirgenlik μ b ile gösterilir. Boşluğun manyetik geçirgenlik katsayısı μ0, maddenin manyetik geçirgenlik katsayısı M olmak üzere;
Maddelerin Bağıl Manyetik Geçirgenliklerine Göre Sınıflandırılması
Paramanyetik Maddeler: Bağıl manyetik geçirgenlikleri 1’den biraz büyük olan maddelerdir. Paramanyetik bir maddenin içinden geçen manyetik alan çizgileri sıklaşır. Yani manyetik alan şiddetini arttırır. Paramanyetik maddeler manyetik yoğunluğu çok az arttırırlar.
Örnek: Alüminyum, kalsiyum, krom, lityum, magnezyum, platin, tungsten.
Diyamanyetik Maddeler: Bağıl manyetik geçirgenlikleri 1’den biraz küçük olan maddelerdir. Diyamanyetik bir maddenin içinden geçen manyetik alan çizgileri seyrekleşir. Yani manyetik alan şiddeti azalır. Diyamanyetik maddeler manyetik yoğunluğu azaltır.
Örnek: Bizmut, bakır, altın, gümüş, kurşun, silisyum.
Ferromanyetik Maddeler: Manyetik yoğunluğu oldukça artıran maddelerdir. Bağıl manyetik geçirgenliği 1’den çok büyük olan maddelerdir. Ferromanyetik bir madde manyetik alan içerisine konulursa manyetik alan çizgilerini kuvvetli ölçüde sıklaşır. Ferromanyetik maddeler mıknatıslı elektrik motoru, Jeneratör yapımında kullanılır.
Örnek: Sadece demir, nikel ve kobalt oda sıcaklığında ferromanyetik maddelerdir.
Aynı cins iki mıknatıs kutbunun birbirine uyguladığı itme ya da farklı cins iki mıknatıs kutbunun birbirine uyguladığı çekme kuvvetlerinin büyüklüğü mıknatısların kutup şiddetleri ile doğru, aralarındaki uzaklığın karesi ile ters orantılıdır. Bu kuvvet aynı zamanda kutuplar arasındaki ortamın cinsine de bağlıdır. Mıknatısların birbirine uyguladıkları kuvvetler Newton’un etki tepki yasasına göre eşit büyüklükte ve zıt yöndedir.
Mıknatısta Manyetik Alan Çizgileri konusuna gitmek için tıklayın.
Manyetik Geçirgenlik ve Manyetik Geçirgenliklerine göre maddelerin sınıflandırılması 11.Sınıf Fizik
Manyetik alan şiddetinin bazı durumlarda değiştiği gözlemlenmiştir. Şekil l'de boşlukta düzgün manyetik alan elde edilmiştir. Bu manyetik alan içine Şekil ll'deki gibi bir madde konduğundan manyetik alan çizgilerinin sıkıştığı gözlenmiştir. Manyetik alan çizgilerini sıkıştıran maddelere ferromanyetik maddeler denir. Örneğin; yumuşak demir ferromanyetik maddedir. Şekil I'deki manyetik alan içine bir madde konulduğunda manyetik alan çizgileri Şekil lll'teki gibi seyrekleşiyor sa bu tür maddeler mıknatıslık özelliğini pek göstermezler. Düzgün manyetik alan içine Şekil IV'teki gibi demir yüzük konulduğunda yüzüğün iç kısmında manyetik alan sıfır olur.
Herhangi bir maddenin etrafındaki manyetik alandan etkilenme özelliğine manyetik geçirgenlik denir. Maddeler, bağıl geçirgenliklerine göre üç gruba tün maddeler bu üç grubtan birinde yer alırlar. Bir mıknatısın oluşturduğu manyetik alan çizgilerinin sıklığı bulunduğu ortama bağlıdır. Maddelerin manyetik alan çizgilerini sıklaştırması ya da seyrekleştirmesine, o maddenin geçirgenliği denir.