MAGNA CARTA (BÜYÜK ŞART) (1215)

Dünyada ilk anayasal hareket olarak kabul edilen İngiltere’deki demokrasi hareketine Magna Carta denir.

Avrupa’da 1650’den sonra etkili olmuştur.

13. yüzyılın başından itibaren İngiltere’de halk Yurtsuz John öncülüğünde yönetime karşı harekete geçerek bazı haklar istemiştir. Bunun üzerine siyasal, sosyal, ekonomik ve hukuksal alanlarda önemli haklar tanınmış ve kralın yetkileri sınırlandırılmıştır.

Buna göre Kral;

Halktan zorla vergi alamayacak,

Kimseye haksız yere ceza veremeyecektir.

Bu şart, hükümdarın yetkilerini sınırlandırması yönüyle Sened-i İttifak’a, hukuksal alanda halka önemli hakların verilmesi yönüyle Tanzimat ve Islahat Fermanlarına, yönetimde halka temsil yetkisinin verilmesi yönüyle Meşrutiyet’e benzemektedir.

17. yüzyılda İngilizler, 1648 ve 1688’de krala karşı giriştikleri mücadeleyi kazanınca, İngiltere’de 1688’de parlamento egemenliğine dayalı meşruti krallık kuruldu.

Kral III. William 1889’da parlamentonun hazırladığı İnsan Hakları Bildirgesi’ni ilan etti.

Buna göre;

• Seçimler serbest şekilde yapılacak
• Parlamentonun onayı olmadan yasalar yürürlükten kaldırılamayacak
• Keyfi vergi toplanamayacaktı.

YÜZYIL SAVAŞLARI (1337—1453)

İngilizlerin Fransa’ya ait olan Alsas Loren bölgesini ele geçirmek amacıyla başlattığı saldırılar sonucunda çıkmıştır. Başlangıçta İngilizlerin galibiyetiyle devam eden ve Avrupa’da ilk defa barutun kullanıldığı bu savaşlar (Kresy Meydan Muharebesi), sonuçta Fransa’nın lehinde bitmiştir.

Bu savaşın ardından;

• Fransa’da siyasi birlik tamamen sağlanmış ve Fransa Avrupa’nın en güçlü merkezi krallıklarından biri durumuna gelmiştir.
• İngiltere’de Çifte Gül (İki Gül) Savaşları da denilen bir iç savaş çıkmıştır.
• Osmanlıların Balkanlardaki ilerleyişi kolaylaşmıştır.
• Osmanlılar Fetret Devri’ndeki bunalımdan daha az zararla çıkmıştır.