YAĞLAR (LİPİTLER)

» Yapılarında C, H, O dışında N, P bulundururlar.
» Suda çözünmez; alkol, eter gibi organik çözücülerde çözünürler.
» Yağların yapı taşı yağ asidi ve gliseroldür. Aralarında ESTER BAĞI bulunur.

Yağların Görevleri

• Hücre zarının yapısına katılırlar. (Fosfolipitler)
• 2. enerji kaynağı olarak kullanılırlar.
• Hormon, vitamin yapısına katılırlar. (Steroidler)
• Uzun süreli enerji deposudurlar.
• Diğer besinlere göre daha hafiftirler. Kuşların uçabilmesi için önemlidir.
• Yağda eriyen vitaminlerin emilimini ve depolanmasını sağlarlar.
• Deri altında soğuktan, organların etrafında mekanik etkilerden korurlar. (Yalıtım)
• Yağlar oksijenli ortamda yıkılınca çok miktarda metabolik su oluşur. Bu da göçmen kuşların, çöl hayvanlarının su ihtiyacını karşılar.

Yağ Çeşitleri Görevleri

Yağ asitleri: Yağların yapı taşıdır. Karbon atomları arasında çift bağ varsa doymamış (sıvı), tek bağ varsa doymuş (katı) olarak isimlendirilir.

Nötral yağlar (Trigliseritler) : Bitki ve hayvanlarda depo yağlarıdır. 3 yağ asidi ve 1 gliserolden oluşur.

Fostolipitler : Hücre zarının yapısında katılır.

Steroidler : Vitaminler (D vitamini), eşey hormonları ve hücre zarına dayanıklılık sağlayan kolesterolü oluşturur.

Çözümlü Örnek Test Soruları

Soru 1:
Aşağıdakilerden hangisi lipitlerin (yağların) görevlerinden biri değildir?
A) Hücre zarının yapısına katılmak
B) Enerji depolamak
C) Hormonların yapısına katılmak
D) Protein sentezlemek
E) Isı yalıtımı sağlamak

Çözüm:
Cevap: D)
Lipitlerin protein sentezlemek gibi bir görevi yoktur. Lipitler, enerji depolama, hücre zarının yapısına katılma, hormonların yapısında bulunma ve ısı yalıtımı gibi görevleri üstlenirler.

---

Soru 2:
Lipitlerin (yağların) enerji sağlama özellikleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Lipitler vücutta karbonhidratlardan daha hızlı enerji sağlar.
B) Lipitler enerji kaynağı olarak proteinlerden daha az enerji sağlar.
C) Lipitler, karbonhidrat ve proteinlerden daha fazla enerji sağlar.
D) Lipitler sadece bitkilerde enerji kaynağı olarak kullanılır.
E) Lipitler enerji üretiminde kullanılmaz, sadece yapı taşı olarak görev alır.

Çözüm:
Cevap: C)
Lipitler, karbonhidrat ve proteinlerden daha fazla enerji sağlarlar. 1 gram yağ, 9 kalori enerji verirken, 1 gram karbonhidrat ve protein 4 kalori enerji sağlar.

---

Soru 3:
Aşağıdakilerden hangisi lipitlerin temel yapı taşlarını oluşturur?
A) Amino asitler
B) Glikoz
C) Nükleotitler
D) Yağ asitleri ve gliserol
E) Mineraller

Çözüm:
Cevap: D)
Lipitler, yağ asitleri ve gliserol moleküllerinden oluşur. Bu moleküller birleşerek lipitlerin temel yapı taşlarını meydana getirir.

---

Soru 4:
Lipitler hücre zarının yapısında hangi bileşen olarak bulunur?
A) Fosfolipit
B) Trigliserit
C) Steroid
D) Kolesterol
E) Glikoprotein

Çözüm:
Cevap: A)
Fosfolipitler, hücre zarının temel bileşenleridir. Hücre zarında çift katlı bir fosfolipit tabakası bulunur.

---

Soru 5:
Aşağıdaki lipit türlerinden hangisi hormonların yapısında bulunur ve hücresel işlevlerin düzenlenmesinde görev alır?
A) Trigliserit
B) Fosfolipit
C) Steroid
D) Gliserol
E) Waks

Çözüm:
Cevap: C)
Steroidler, hormonların yapısına katılır ve vücutta hücresel işlevlerin düzenlenmesinde önemli bir rol oynar. Örneğin, kolesterol steroid yapısında bir lipittir.