Letrizm

Türkçede “harfçilik” anlamına gelir, ”lettre” (hart) sözcüğünden türetilmiştir. Kurucusu Romen asıllı İsidore İsou’dur. II. Dünya Savaşı sonrası ortaya çıkmıştır. Dadaizmle bazı yönlerden benzerlik gösteren letrizm, büyük ölçüde bu akımın etkisiyle ortaya çıkmıştır. Var olan şiir anlayışlarını bütünüyle reddeden ve geleneği yıkmak isteyen bir akımdır.

Şiirde en küçük birim olarak sözcüğü değil harfi esas alır. Akımın kurucusu İsodore İsou şöyle der: “Harf ötesinde
hiçbir şey yoktur. Aklımızda harf olmayan ya da harf olmayacak hiçbir şey yoktur. Yüzyıllardan beri damar sertliğine uğramış 24 harf içinde çürüyüp giden alfabeye 19 yeni harf katmış olmakla övünebiliriz.”

Letrizm Akımının Özellikleri

1. Harflerin Önemi: Letrizm, dilin en küçük birimi olan harflere büyük önem verir. Harflerin şekli, dizilişi ve sesleri, anlam yaratmanın ötesinde bir estetik değer taşır.
2. Anlamın Önemsizleştirilmesi: Geleneksel edebiyat ve sanatın anlam arayışına karşı, Letrizm, anlamın ötesinde bir estetik arayışı içindedir. Harflerin ve seslerin oluşturduğu görsel ve işitsel etkiler, anlamdan daha önemlidir.
3. Deneysel Yaklaşım: Letrizm, şiir, sanat ve müzikte deneysel bir yaklaşımı benimser. Şiirlerde kelimelerden ziyade harfler, sesler ve semboller kullanılır. Müzikte de seslerin ve harflerin ritmik düzenlemeleri öne çıkar.
4. Multimedya Sanatı: Letrizm, farklı sanat disiplinlerini bir araya getirmeyi amaçlar. Şiir, müzik, resim ve sinema gibi sanat dalları arasında köprüler kurar ve bu disiplinler arasında yeni bir ifade biçimi yaratır.
5. Letrizm Sineması: Letrizm akımının önemli bir unsuru da sinemadır. Bu akımda, geleneksel film yapısı ve anlatım yerine, görüntülerin ve seslerin deneysel bir şekilde kullanıldığı filmler ortaya konur. Bu filmler genellikle anlamdan ziyade estetik bir etki yaratmayı hedefler.

Letrizm Akımının Temsilcileri

• Isidore Isou: Letrizm akımının kurucusu olan Isidore Isou, özellikle şiir ve sinema alanında bu akımın öncüsü olmuştur. Isou, harflerin ve seslerin estetiği üzerine yoğunlaşmış ve geleneksel sanat ve edebiyat kurallarını yıkmayı amaçlamıştır.
• Maurice Lemaître: Letrizm akımının önemli isimlerinden biri olan Lemaître, sinema ve edebiyat alanında çalışmalar yapmıştır. Letrizm sinemasının gelişiminde önemli rol oynamıştır.
• Gabriel Pomerand: Letrizm hareketine katkıda bulunan bir diğer önemli isimdir. Şiirlerinde ve sanat çalışmalarında harflerin ve sembollerin estetiğini ön plana çıkarmıştır.