Lenf Dolaşım Sistemi 11.Sınıf Biyoloji

23.04.2021

LENF DOLAŞIM SİSTEMİ

Lenf dolaşımı, kılcal kan damarlarına geçememiş fazladan doku sıvısının ve hücreler arası boşluğa sızan az miktardaki küçük proteinlerin kan dolaşımına geri döndürülmesini sağlar.

Lenf Dolaşım Sisteminin Yapısı

Lenf dolaşım sistemi lenf sıvısı, lenf düğümleri ve lenf damarları olmak üzere üç bölümde incelenir:

1. Lenf sıvısı (Ak kan)

Doku sıvısına benzer. İçinde alyuvar ve büyük kan proteinleri bulunmayan saydam bir sıvıdır. Alyuvarlar, hemoglobin, fibrinojen ve protrombin gibi yapıları içermez. Bu yüzden lenf sıvısı kırmızı değil saydamdır ve pıhtılaşmaz.
Doku sıvısındaki maddelere ek olarak içinde akyuvarlar, küçük proteinler, az miktarda su, yağ vb. maddeler bulunur.
Omurgalılarda ikinci vücut sıvısı olarak bilinir.
Hücreler arasında ve lenf damarlarında dolaşır.
Vücut ağırlığının 1/4’ü kadar lenf sıvısı bulunur.

2. Lenf düğümleri

Bademcik, timüs, dalak vs. akyuvar (lenfosit) üretirler ve mikropları tutarlar.
Lenf sıvısı, lenf düğümlerinin dar ve kıvrımlı yollarından geçerken içindeki bakterileri burada bırakır. Bakteriler buradaki akyuvarlar tarafından fagosite edilirler. Bakteriler çok olduğunda lenf düğümlerinde şişme meydana gelir. Örneğin; bademciklerin şişmesi

Not: Bademciklerde, kasıklarda, koltuk altlarında, boyunda, karın bölgesinde, dokular arasında bulunan düğümler, mukoza içi düğümcükler ve dalak lenf organları arasında incelenir. En büyük lenf düğümü dalaktır.

3. Lenf damarları

Sadece kılcal ve toplardamarlardan oluşurlar.
Lenf toplardamarlarının içi tek katlı örtü epitelinden oluşmuştur.
Tek yönlü kapakçıkları vardır.
Lenf damarları lenf sıvısının kalbe doğru akmasını sağlar.
Lenf kılcalları doku sıvısına çok geçirgendir. Dokular arası sıvıda bulunan amino asitler ve diğer maddeler kolayca lenf kılcallarına geçerler. Dolaşım sisteminden doku sıvısına devamlı amino asit kaybı olur. Lenf sistemi bunların dolaşım sistemine geri dönmesini sağlar.
Taşınma tek yönlüdür ve yavaştır.

Not: Lenf damarlarındaki lenf sıvısının hareketinin yavaş olmasının nedeni lenfe basınç yapan özel bir kalp ve atardamar olmamasıdır.

Not: Vücudun sol tarafındaki lenf damarları daha büyüktür.

Lenf sistemi iki yolla kan dolaşımına katılır :

1. Vücudun sol tarafındaki ve bacaklardaki doku sıvısı ile ince bağırsaktan emilen yağ asitleri, gliserol ve A, D, E, K vitaminleri sırası ile;

Lenf damarları —> peke sarnıcı (lenf torbası) —> lenf göğüs kanalı —> sol köprücük altı toplardamarı —> üst ana toplardamar —> kalbin sağ kulakçığına geçerler.

2. Baş ve göğsün sağ tarafından toplanan doku sıvısı sırası ile;