Kütlenin Korunum Kanunu video 10. sınıf Kimya Adası
Doğada gerçekleşen bütün olaylar bazı kurallarla açıklanır. Suyun donması, demirin paslanması, gökyüzünün mavi görünmesi, elmanın düşmesi, yaprağın sararması bir ya da birkaç nedene bağlıdır. Bilim insanları doğada gerçekleşen olayları neden ve sonuç ilişkisi içinde açıklayarak anlamaya çalışır. Bilim insanlarının çalışmaları günlük hayatı kolaylaştırır. Örneğin demirin neden paslandığı bilinirse demirin paslanması engellenebilir, böylece demir daha uzun süre paslanmadan kullanılabilir. Atomun isim babası olan Democritus (Demokritos) “Pers kralı olmaktansa bir doğa yasası bulmayı yeğlerim.” demiştir. Temel kimya yasalarını bilmek insana hem bilimsel bakış açısı hem de doğayı anlama yeteneği kazandırır. Kimyanın bilim olma sürecine katkı sağlayan pek çok bilimsel çalışma bulunmaktadır. Bu çalışmaların en önemlilerinden sayılan Antoine Lavoisier [Antuan Lavoizi (Görsel 1.1.1)], Joseph Proust [Jozef Prust (Görsel 1.1.2)] ve John Daltonʼın [Can Daltın (Görsel 1.1.3)] buldukları kanunlar kimyanın temelini oluşturur. Bu kanunlara kimyanın temel kanunları denir.
Yanma olayı simya döneminde açıklanamamıştır. Bunun en önemli nedeni yanma olayını sağlayan oksijenin ve bazı yanma ürünlerinin gaz hâlinde açığa çıkmasıdır. Görsel 1.1.4’te verilen her iki olay da yanma tepkimesine aittir. Birinde magnezyum tel, diğerinde ise kömür yanmaktadır.
Magnezyum tel ve karbonun yanmasında da havadaki oksijen gazı kullanılmakta, magnezyum yandığında magnezyum oksit, karbon yandığında karbon dioksit gazı oluşmaktadır. Her iki yanma olayı açık kapta gerçekleştirildiğinde magnezyumun yanmasında kütlede artış olurken karbonun yanmasında (açığa çıkan karbon dioksit gazı nedeniyle) kütlede azalma varmış gibi görülür. Hâlbuki her iki tepkimede de kütle korunur. Bu iki tepkimede de kütlenin korunduğu deneysel olarak ispatlanmak istenirse deneyi yeterince oksijen içeren kapalı kaplarda gerçekleştirmek gerekir. Deneylerinde teraziyi titizlikle kullanan Antoine Lavoisier bir miktar kalay ve bir miktar hava içeren bir cam balonun ağzını kapatarak cam balonu tartmıştır. Ağzı kapalı cam balonu ısıttığında kalayın tebeşir tozuna benzer bir toza [kalay(II) oksit] dönüştüğünü ve cam balonu tekrar tarttığında kütlenin değişmediğini gözlemlemiştir.
