Küresel İklim Değişiminin Gözlenen ve Öngörülen Etkileri
Doğadaki pek çok süreç iklim koşulları ile doğrudan bağlantılıdır. Bu nedenle iklim koşullarında meydana gelecek köklü bir değişim pek çok doğal sürecin de değişmesine neden olacaktır. Yapılan araştırmalar küresel iklim değişiminin neden olduğu ve gelecek dönemlerde neden olacağı öngörülen pek çok değişimi ortaya koymuştur.
Uç Değerdeki Hava Olayları ve İklim Şartlarının Değişmesi
Küresel ısınmaya bağlı olarak Dünya’daki sıcaklık ortalamalarının artmasıyla beraber bölgelerdeki ekstrem meteorolojik olayların artması beklenmektedir. Bazı bölgelerde şiddetli yağışlar artarken, bazı alanlarda kuraklığa bağlı sorunlar yaşanacak ve uç değerlerdeki hava koşuları daha sıklıkla gerçekleşecektir. Ekstrem değerlerdeki hava koşullarına bağlı olarak salgın hastalıklarda da artış olacaktır.
Meteorolojik ve Hidrometeorolojik Kökenli Afetlerin Artması
Küresel iklim değişimi ile birlikte fırtına, sel, kuraklık ve orman yangını gibi iklim kökenli doğal afetler artış göstermiştir. Daha önce bazı alanlarda çok nadiren görülen sel, kasırga, hortum gibi olaylar yaşanmaya başlanmış bazı alanlarda ise eskiye oranla bu olaylar daha sıklıkla görülmeye başlanmıştır.
Ekonomik ve Sosyal Etkilerin Ortaya Çıkması
Küresel iklim değişimlerinin ülkelerin ekonomik yapılarını olumsuz yönde etkileyecektir. Bu duruma bağlı olarak da ülkelerdeki üretim, istihdam ve ekonomik büyüme azalacak; işsizlik ve göç gibi sosyal sorunlar ise artacaktır. Küresel iklim değişiminin başta tarım olmak üzere pek çok ekonomik faaliyeti olumsuz yönde etkileyecektir.
Buzulların Erimesi
Küresel iklim değişiminin en önemli etkilerinden biri de buzul örtülerinde meydana gelen erimedir. Sıcaklık ortalamalarının artmasıyla beraber kutup çevresindeki buzullar hızla erimektedir. Buzul örtülerinde meydana gelen bu erime pek çok olumsuz durumun ortaya çıkmasında etkili olacaktır.
Buzulların erimesiyle birlikte,
- Deniz seviyesinde yükselmeler meydana gelecektir.
- Yerleşim alanları ve verimli delta ovaları deniz sularının altında kalacaktır.
- Tuzlu suların, tatlı sulara karışması sonucu içme ve sulama suyu elde etmek zorlaşacaktır.
- Kıyılardaki bitki ve hayvan türleri yok olacaktır.
- Okyanus sularının sıcaklık ve tuzluluk oranları değişecek, bunun sonucunda okyanus akıntıları yavaşlayacak ve kıyılarda iklim değişiklikleri yaşanacaktır.
Deniz Seviyesinin Yükselmesi
Küresel iklim değişimi sonucunda buzul örtülerinin erimesi ve termal genleşme nedeniyle deniz ve okyanus seviyesindeki yükselmenin 2100 yılına kadar 50 cm’nin üzerine çıkacağı tahmin edilmektedir. Deniz seviyesinin yükselmesi; alçak kıyı alanları ile yükseltisi az olan adaların su altında kalma riskini beraberinde getirmektedir. Deniz seviyesindeki yükselmenin devam etmesi durumunda pek çok ada ortadan kalkacak, birçok kıyı şehri ile verimli delta ovaları ise deniz suları altında kalacaktır.
Okyanus Sularının Asitliliğinin Artması
Günümüzde atmosferdeki karbondioksit miktarının artması okyanuslar ile atmosfer arasındaki karbon alışverişinin artmasına neden olarak okyanus sularının asitliliğinin artmasına neden olmaktadır. Okyanuslarda son 300 milyon yılın en yüksek seviyesine çıkan asit oranı, başta mercanlar olmak üzere pek çok deniz canlısı olumsuz yönde etkilenmektedir.
Küresel iklim değişimleri sonucunda doğal koşullarda meydana gelen değişim pek çok canlının yok olmasına veya yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kalmasına neden olmaktadır. Değişen koşullara uyum sağlayamayan pek çok canlı türü hızla yok olmaktadır. Ayrıca küresel ısınma sonucunda sıcaklık ortalamalarında yaşanan artışın bazı böcek türleri, sivrisinekler ve fareler gibi canlıların popülasyonunda artışa neden olması beklenmektedir.
Günümüzde düşük sıcaklıklar nedeniyle bitki ve hayvan yaşamının kısıtlı olduğu tundra bölgesinde ise artan sıcaklıklara bağlı olarak bu sahalarda bitki ve hayvan türlerinin artması beklenmektedir.
Çölleşme
Küresel iklim değişiminin önemli etkilerinden biri de kuraklığa bağlı olarak meydan gelecek olan çölleşmedir. Küresel iklim değişimine bağlı olarak yağış dağılışındaki değişim nedeniyle bazı bölgelerde yağış miktarlarında geçmişe göre önemli ölçüde azalmalar görülmeye başlanmıştır. Sıcaklık artışı ve yağış miktarlarında düşme olarak adlandırılan kuraklık, çölleşme tehlikesini beraberinde getirmektedir.
Çölleşmenin Nedenleri
- Küresel iklim değişimleri
- Bitki örtüsünün tahrip edilmesi
- Dünya nüfusunun hızlı artışına bağlı olarak su kaynaklarının tüketiminin artması
- Su kaynaklarının aşırı ve bilinçsiz kullanımı
- Yanlış tarım ve sulama uygulamaları
- Aşırı otlatma
Çölleşmenin Sonuçları
- Su kaynaklarının kuruması
- Bitki örtüsünün tahrip olmasına bağlı olarak toprak erozyonunun artması
- Toprak verimliliğinin azalması
- Biyoçeşitliliğin azalması
- Yaşam kalitesinin düşmesi
- Salgın hastalıkların artması
- Kıtlık yaşanması
- Göçlerin yaşanması
Çölleşmeyi Önlemek için Alınabilecek Önlemler
- Doğal kaynakların bilinçsiz kullanımını azaltmak
- Bilimsel ölçütlere göre arazi planlarının yapılması
- Çölleşme ile mücadelede halkın sürece dahil edilmesi
- Su kaynaklarının koruma altına alınması
- Yanlış tarım ve sulama uygulamalarının önlenmesi
- Bitki örtüsünün korunması
- Ağaçlandırma çalışmalarının yapılması
- Bölge şartlarına uygun tarım ürünlerinin tercih edilmesi
- Aşırı ve yanlış sulama yöntemlerinin önüne geçilerek damla sulama yöntemi gibi yöntemlerin tercih edilmesi
- Mera ve otlakların aşırı otlatılmaya karşı korunması
