Küresel İklim Değişimi
Çeşitli doğal ve beşerî faktörler nedeniyle atmosferin gaz bileşiminin bozulması sonucunda, iklimde gözlenen değişimler küresel iklim değişimi olarak adlandırılır. Yerkürenin oluşumundan günümüze kadar jeolojik devirler boyunca iklim koşullarında sürekli bir değişim yaşanmıştır. Doğal süreçlerin neden olduğu iklim değişimi, uzun bir zaman dilimi içinde yavaş yavaş gerçekleşir. İklim koşullarındaki değişimlerin etkileri ise binlerce yıllık bir süre içinde gözlenebilir. Yavaş gerçekleşen bu süreç, canlıların büyük bölümünün iklim değişimlerine uyum sağlayabilmesine olanak tanır. Ancak günümüzde yaşanan küresel iklim değişmeleri öncekilere göre daha kuvvetli ve daha kısa zaman diliminde gerçekleşmektedir. Bu nedenle bu hızlı değişime canlıların uyum sağlaması oldukça güç bir durumdur.
Küresel İklim Değişiminin Nedenleri
Günümüzde yaşanan küresel iklim değişimi, çeşitli insan faaliyetleri sonucunda atmosferdeki kimyasalların dengesinin bozulması sonucunda gerçekleşmiştir.
Fosil Yakıt Kullanımı
Özellikle Sanayi Devrimi sonrasında enerji üretimi, ulaşım ve çeşitli sanayi kollarındaki gelişmelere bağlı olarak fosil yakıtların kullanımı büyük ölçüde artmıştır.
Günümüzde elektrik üretiminin yarısından fazlası kömür, petrol ve doğal gaz gibi fosil kaynaklardan sağlanmaktadır. Ayrıca ulaşım, sanayi gibi pek çok alanda da fosil kaynaklar yoğun şekilde kullanılmaktadır. Bu durum atmosfere salınan sera gazlarının artmasına neden olmakta ve küresel iklim değişiminin hızlanmasına yol açmaktadır.
Ormansızlaşma
Ağaçlar, fotosentez ile oksijen üretimi sağlamalarının yanında atmosferdeki karbonun bir bölümünü depolayarak karbon döngüsünde rol oynar. Orman alanlarının çeşitli nedenlerle insanlar tarafından tahrip edilmesi karbon döngünün bozulmasına neden olarak küresel iklim değişimi üzerinde etkili olur.
Ayrıca orman yangınları bünyelerinde karbon depolayan ağaçların bünyesindeki karbonun açığa çıkmasına ve atmosfere karışmasına neden olarak da küresel iklim değişimini hızlandırır.
Tarım Uygulamaları
Bazı tarımsal uygulamalar atmosferdeki sera gazlarının oranının artmasına neden olmaktadır. Örneğin, pirinç tarımı yapılan suya doygun bataklık arazilerde bakteriler, bir sera gazı olan metanın üretimine neden olmaktadır. Ayrıca tarımsal alanlarda kullanılan azotlu gübrelerin bir kısmı azot oksit olarak atmosfere salınmaktadır. Bu durum atmosfer dengesini bozarak küresel iklim değişimini tetiklemektedir.
Şehir Isı Adası
Şehirleşmenin artması sonucunda yeryüzünün önemli bir kısmının beton ve asfalt yüzeylerle kaplanmasına neden olmaktadır. Şehirlerdeki yoğun betonlaşma ve buna bağlı olarak bitki ve toprak örtüsünün zayıf olması şehirleri etrafına göre sıcaklık ortalamalarının fazla olduğu ısı adalarına dönüştürmüştür.
Atıklar
Sanayileşmenin ve yoğun tüketim alışkanlığının bir sonucu olarak atık miktarı da hızla artmaktadır. Atıkların biriktirildiği ve düzenli şekilde depolanmadığı alanlarda metan gazı açığa çıkmaktadır. Sera gazlarından biri olan metanın atmosferdeki oranının artması küresel iklim değişimine neden olan unsurlardandır.
