KÜRESEL AYNALAR

Yansıtıcı yüzeyi küre şeklinde olan aynalara küresel aynalar denir. Yansıtıcı yüzeyi çukur olanlara çukur ayna, tümsek olanlara tümsek ayna denir.

Aynayı iki eşit parçaya bölen çizgiye asal eksen denir. Ayna ile asal eksenin çakıştığı noktaya tepe noktası (T) denir. Kürenin merkezi aynı zamanda aynaların merkezidir (M). Merkezle tepe noktasının ortasına odak noktası (F) denir. Aynanın eğrilik yarıçapı R olmak üzere, M = 2F = R olur.

Çukur Aynada Görüntü

Görüntü bulunurken cismin ucundan farklı iki ışın aynaya gönderilip yansıtılır. Yansıyan ışınların kendileri çakışırsa gerçek, uzantıları çakışırsa sanal görüntü oluşur. Gerçek görüntüler aynanın önünde ve ters, sanal görüntüler aynanın arkasında ve düz oluşur.

1. Asal eksene paralel gelen ışın, uzantısı odak noktasından geçecek şekilde yansır.

2. Uzantısı odak noktasına gelecek şekilde aynaya gelen ışın, asal eksene paralel olacak şekilde yansır.

3. Uzantısı merkeze gelecek şekilde gelen ışın, kendi üzerinden geri yansır.

4. Tepe noktasına gelen ışın asal eksenle eşit açı yapacak şekilde yansır.

5. Uzantısı merkezin dışından geçecek şekilde aynaya gelen ışın uzantısı M—F arasından geçecek şekilde yansır.

6. Asal ekseni keserek gelen ışın uzantısı F—T arasından geçecek şekilde yansır.