Küçük Kaynarca Antlaşması: (1774)
- Kırım’a bağımsızlık verilecek ve Kırım sadece dini yönden Osmanlı’ya bağlı kalacaktır.
- Azak, Kılburun, Kerç, Yenikale kaleleri Ruslara verilecek.
- Rusya savaşta işgal ettiği toprakları geri verecek karşılığında da Osmanlı bu topraklarda; genel af ilan edecek ve bir süre vergi toplamayacak.
- Kapitülasyonlar Ruslara da verilecek.
- Ruslar İstanbul’da daimi elçi bulunduracak ve istedikleri yerlere konsolosluk açabilecek.
- Osmanlı Devleti Rusya’ya savaş tazminatı ödeyecek.
- Ruslar Karadeniz’de donanma ve tersane bulundurabilecek.
- Ruslar boğazları ticari olarak kullanabilecek.
Önemi:
- Osmanlı’nın bu tarihe kadar imzaladığı en ağır şartlı antlaşmadır.
- İlk defa halkı tamamen Türk ve Müslüman olan bir belde kaybedilmiştir. (Kırım)
- Ruslar kapitülasyon elde ederek sıcak denizlere inme fırsatı yakalamışlardır.
- Osmanlı Devleti tarihinde ilk kez savaş tazminatı ödemiştir.
- Karadeniz Türk gölü olma özelliğini yitirmiştir.
Aynalıkavak Tenkihnamesi (1779)
Ruslar, Küçük Kaynarca’yı thaI ederek Kırım’ın iç işlerine karışmaya başlamışlardı. Kırım’a girerek kendi taraftarları olan Şahin Giray’ı tahta geçirdiler. Buna itiraz eden Osmanlı’nın Kırım’a müdahaleye karar vermesi üzerine Fransa arabuluculuk yapmış ve Haliç kıyısında Aynalıkavak kasrında bir tenkihname (düzenleme) yapılmıştır.
Buna göre:
- Ruslar Kırım’dan çekilecek.
- Osmanlı, Şahin Giray’ın hanlığını tanıyacak.
- Bu sırada Kırım halkı Şahin Giray’a karşı isyan başlatmıştır. Şahin Giray’da II. Katerina ile anlaşarak Kırım’ı Rusya’ya bağladığını ilan etmiştir. (1783)
NOT: Osmanlı Devleti Kırım tahtı için Selim Gıray’ı desteklemiştir.
