Koşul – Sonuç Cümleleri

Bir durum veya olayın gerçekleşmesinin başka bir olay ya da duruma bağlandığı cümlelerdir. Koşul cümlelerinde genellikle“-se,-sa” şart eki veya “ise, -dikçe, mi, ama, üzere, yeter ki” sözcükleri kullanılır.

Örnek: Çocuklarınızın kitap okumasını istiyorsanız kitap okuyunuz.

• Bu cümlede “Çocukların kitap okuması” eylemi “ailelerin de kitap okuması” na bağlanmıştır. Yani çocukların kitap okumasının şartı ailelerin de kitap okumalarıdır.

Örnek: Kitabımı sana veririm ancak geri getireceksin.

• (Kitabı verme eyleminin olması geri getirme eyleminin gerçekleşmesine bağlanmıştır.)

Örnek: Beni dinlersen sana kitap okurum.

• (Kitap okuma eyleminin gerçekleşmesi dinleme eyleminin gerçekleşmesine bağlanmıştır.)

Çözümlü Örnek Sorular ve Cümleler:

Soru 1:

“Derslerine düzenli çalışırsan başarılı olursun.” cümlesi anlamına göre hangi tür bir cümledir?

A) Sebep-sonuç cümlesi
B) Koşul-sonuç cümlesi
C) Karşılaştırma cümlesi
D) Tanımlama cümlesi

Cevap: B) Koşul-sonuç cümlesi

Açıklama: “Derslerine düzenli çalışırsan” ifadesi bir koşulu belirtir ve sonucunda başarılı olma durumu ortaya çıkar. Bu yüzden koşul-sonuç cümlesidir.

Örnek cümle: Eğer erken kalkarsan kahvaltıya yetişirsin. (Koşul-sonuç cümlesi)

Soru 2:

“Yeterince çalışmazsan sınavı geçemezsin.” cümlesi hangi tür cümleye örnektir?

A) Sebep-sonuç cümlesi
B) Koşul-sonuç cümlesi
C) Olumsuz cümle
D) Tanımlama cümlesi

Cevap: B) Koşul-sonuç cümlesi

Açıklama: “Yeterince çalışmazsan” koşulunu içerir ve sonuç olarak sınavı geçememe durumu ortaya çıkar. Bu bir koşul-sonuç cümlesidir.

Örnek cümle: Eğer yağmur yağarsa pikniğe gidemeyiz. (Koşul-sonuç cümlesi)

Soru 3:

“Yemek yemezsen karnın acıkır.” cümlesi anlamına göre hangi tür cümledir?

A) Koşul-sonuç cümlesi
B) Sebep-sonuç cümlesi
C) Olumsuz cümle
D) Ünlem cümlesi

Cevap: A) Koşul-sonuç cümlesi

Açıklama: “Yemek yemezsen” koşulu belirtilmiş ve bunun sonucu olarak “karnın acıkır” durumu ortaya çıkmıştır. Bu bir koşul-sonuç cümlesidir.

Örnek cümle: Dışarı çıkarsan üşürsün. (Koşul-sonuç cümlesi)

Soru 4:

“Dikkatli olmazsan projeyi zamanında bitiremezsin.” cümlesi hangi tür bir cümledir?

A) Koşul-sonuç cümlesi
B) Sebep-sonuç cümlesi
C) Karşılaştırma cümlesi
D) Olumsuz cümle

Cevap: A) Koşul-sonuç cümlesi

Açıklama: “Dikkatli olmazsan” bir koşul ve bu koşulun yerine getirilmemesi halinde “projeyi bitirememe” sonucu ortaya çıkıyor.

Örnek cümle: Zamanında gelmezsen seni beklemem. (Koşul-sonuç cümlesi)

Soru 5:

“Eğer paramız olursa sinemaya gideriz.” cümlesi hangi tür cümledir?

A) Tanımlama cümlesi
B) Koşul-sonuç cümlesi
C) Sebep-sonuç cümlesi
D) Ünlem cümlesi

Cevap: B) Koşul-sonuç cümlesi

Açıklama: “Paramız olursa” ifadesi koşulu belirtiyor ve bunun sonucunda sinemaya gitme durumu ortaya çıkıyor. Bu bir koşul-sonuç cümlesidir.

Örnek cümle: Eğer zamanında gelirsen birlikte ders çalışırız. (Koşul-sonuç cümlesi)

Örnek Sorular:

1. Fırtına yüzünden vapur seferleri iptal oldu.
2. Bu eşyaları işine yararsa kullanırsın.
3. Kar yağmadığından hastalıklar çoğalıyor.
4. Beni dinlersen başarılı olursun.

Rakamlarla gösterilen cümlelerin hangilerinde koşul – sonuç ilişkisi vardır?

A) 1 ve 3.   B) 2 ve 4.  C) 3 ve 4.   D) 1. ve 4

Ela: Derdimi anlatabilmek için çırpınıyorum.
Naz: Bana kızgın değilse benimle konuşsun.
Yasin: Seni gördüğüm için heyecanlandım.
Ege: Sen seviyorsun diye kek yaptım.

Yukarıdaki öğrencilerden hangisinin cümlesi koşul anlamı taşımaktadır?

A) Ela B) Naz C) Yasin D) Ege

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde koşul – sonuç ilişkisi vardır?
A) Geç yattığımdan sabah uyanamadım.
B) Ödevini hemen yaparsan film izleyebilirsin.
C) Eşyalarını toplamak için odasına çıktı.
D) İstanbul’a gitmek için bilet aldık.