Köşeli Ayraç [ ]

Ayraç içinde ayraç kullanılması gereken durumlarda yay ayraçtan önce kullanılırım:

• Örnek:
  Halikarnas Balıkçısı [Cevat Şakir Kabaağaçlı (1886—1973)] Bodrum’a olan aşkı ile tanınır.
  Kütüphanemize öykü kitapları [En başta Türk edebiyatının önde gelen hikâye yazarları (Ömer Seyfettin)] alınmalı

Kaynak olarak verilen kitap veya makalelerin künyelerine ilişkin bazı ayrıntıları göstermek için kullanılırım:

• Örnek:
  Reşat Nuri [Güntekin], Çalıkuşu, Dersaadet, 1922.

Çözümlü Örnek Sorular ve Cümleler:

Soru 1:

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde köşeli ayraç doğru kullanılmıştır?

A) Mustafa Kemal [Atatürk] 1881 yılında doğdu.
B) Öğretmen [defterlerinizi çıkarın] dedi.
C) Tarih dersinde [Osmanlı Devleti’nin kuruluşu] konusunu işledik.
D) Romanın son bölümünde [ ] ile bitirdi.

Cevap: A) Mustafa Kemal [Atatürk] 1881 yılında doğdu.

Açıklama: Köşeli ayraç, yazara ait olmayan ek bilgiler, açıklamalar veya eksik yerleri belirtmek için kullanılır. Bu cümlede Atatürk’ün ismi köşeli ayraç içinde verilmiş ve doğru kullanılmıştır.

Örnek cümle: Bu kitabın yazarı [Ahmet Ümit] çok tanınmış bir yazardır. (Doğru kullanım)

Soru 2:

Aşağıdaki cümlelerden hangisinde köşeli ayraç yanlış kullanılmıştır?

A) “O sırada [kapı çalıyor] içeri biri girdi.”
B) Öğretmenimiz [ödevlerinizi yapın] dedi.
C) Babam [gece saat 9’da] eve geldi.
D) Şair bu şiiri [1920’de] yazmıştır.

Cevap: B) Öğretmenimiz [ödevlerinizi yapın] dedi.

Açıklama: Köşeli ayraç ek açıklamalar veya notlar için kullanılır. Ancak burada köşeli ayraç yerine normal parantez kullanılmalıydı.

Örnek cümle: Bu olay [özellikle savaş yıllarında] çok önemliydi. (Doğru kullanım)

Soru 3:

Aşağıdaki hangi cümlede köşeli ayraç ek bilgi vermek için doğru kullanılmıştır?

A) Kitap [Hasan Ali Yücel] tarafından yazıldı.
B) Babam [Ali] sinemaya gitmeyi çok seviyor.
C) [2020] yılında büyük bir fırtına yaşandı.
D) Film [3 saat] sürdü.

Cevap: A) Kitap [Hasan Ali Yücel] tarafından yazıldı.

Açıklama: Köşeli ayraç içinde verilen bilgi, ek veya açıklayıcı bilgi vermek için kullanılmıştır.

Örnek cümle: Konuşmacı [Ali Yılmaz] etkinliğin başında söz aldı. (Doğru kullanım)

Soru 4:

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde köşeli ayraç yanlış kullanılmıştır?

A) Şiir [Nazım Hikmet] tarafından yazılmıştır.
B) [Ahmet] çok çalışkan bir öğrencidir.
C) Yazar [1945’te] eserini tamamladı.
D) Öğretmenimiz sınavda [ ] boşluk bıraktı.

Cevap: D) Öğretmenimiz sınavda [ ] boşluk bıraktı.

Açıklama: Köşeli ayraç boş bırakılan veya tamamlanmamış cümleler için böyle kullanılmaz. Bunun yerine başka işaretler veya açıklamalar yapılabilir.

Örnek cümle: Kitap [Sabahattin Ali] tarafından yazıldı. (Doğru kullanım)

Soru 5:

Aşağıdaki cümlelerde köşeli ayraç hangi amaçla kullanılmıştır?

“Bu eser [1923’te] yayınlanmıştır.”

A) Yazarın eklediği bilgi
B) Yıl belirtmek için
C) Tarih hatası yapmak için
D) Alıntı yapmak için

Cevap: B) Yıl belirtmek için

Açıklama: Köşeli ayraç, ek açıklama veya tarih belirtmek için kullanılır. Burada bir tarih bilgisi verildiği için doğru kullanımdır.

Örnek cümle: Bu bina [2000 yılında] restore edilmiştir. (Doğru kullanım)

I. Kişi adlarından sonra gelen saygı ve unvan sözlerine getirilen ekleri ayırmak için kullanılır.
II. Metin aktarmalarında, çevirilerde, alıntılarda çalışmayı yapanın eklediği sözler için kullanılır.
III. Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı gösteren sayıları birbirinden ayırmak için kullanılır.
IV. Kelimelerin kökleri, gövdeleri ve eklerini birbirinden ayırmak için kullanılır.

Bu özelliklerden hangisi köşeli ayraca aittir?

A) I. B) II. C) III. D) IV.

Cevat Şakir Kabaağaçlı [Halikarnas Balıkçısı (1890 – 1973)] Bodrum’a sevdalı, roman ve hikâye yazarıdır.

Bu cümledeki köşeli ayracın kullanım amacı aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir?

A) Detaylı bilgi vermek için
B) Birden fazla bilgi vermek için
C) Ayraç içinde ayraç kullanılması gereken durumlarda
D) Verilen örnekleri açıklamak amacıyla