Körfez Savaşları

Körfez Krizi

Şattü’l Arap Savaşları sürecinde ekonomik çöküntü ve borçlanma içine düşen Irak, “Kuveyt’in günlük limitten fazla petrol çıkararak kendisini zarara uğrattığı” iddiası ile Kuveyt’ten 24 milyar dolar istemiş, alamayınca da 2 Ağustos 1990’da Kuveyt topraklarına girmiştir.

Dünya petrol rezervinin yüzde 60’ından fazlasının bulunduğu hesaplanan Orta Doğu’daki bu statü değişimi, özellikle başta ABD olmak üzere Batılı devletlerin çıkarlarıyla da yakından ilgili bir sorunu başlatmıştır.

Irak’ın Kuveyt’i işgalini kendileri için bir tehdit unsuru olarak gören İran, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri başta olmak üzere bölge ülkelerinin politikalarıyla da uyuşmamıştır.

Bu nedenlerle Irak’ın Kuveyt’i işgaliyle başlayan “Körfez Krizi”, aynı zamanda bir dünya sorunu hâline gelmiştir.

17 Ocak 1991’da başlayan koalisyon güçlerinin hava saldırısının yanında 24 Şubat’ta kara harekatı başlatılmış ve 28 Şubat 1991’da Irak’ın ateşkes çağırısı sonucu harekat durdurulmuştur. BM’nin 19 Nisan 1991’da aldığı 688 sayılı kararla Irak hükümetinin 38. enlemin kuzeyinde etkinliği sonlandırılmış ve buranın kontrolü için uluslararası Çekiç Güç oluşturulmuştur.

1991-2003 arası ambargolarla ekonomik ve siyasi sorunlar yaşayan Irak’ta, ABD’nin ve batılı ülkelerin Nükleer silah iddiaları, 11 Eylül 2001 terör olayların bahanesi sonucu Mart 2003’te Irak ikinci kez işgale uğramıştır.

20 Mart 2003’te başlayan saldırı sonucu ABD ve İngiliz kuvvetleri 9 – 10 Nisan 2003’te Bağdat’ı ele geçirmişler ve Bağdat hükümeti mukavemet gösterememiştir.

Saddam Hüseyin, 2006 Kurban Bayramı’nın 1. günü idam edilmiştir.

Bilgi:

Irak’ın Kuveyt’i işgal ettiği 2 Ağustos 1990 günü varili 18 dolar olan petrol müdahaleden bir gün önce 16 Ocak 1991’de 41 dolara çıkmıştı. Petrol fiyatındaki bu artış sanayileşmiş ülkelere büyük bir darbe vurmuştur. 1989 verileri ile Japonya Orta Doğu’dan petrol ihtiyacının % 52’sini, Fransa % 37,4’ünü, İtalya % 33,5’ini, Almanya % 14,8’ini karşılamaktadır. Almanya, krizden dolayı petrole 6 milyar dolar, Japonya 12 milyar dolar daha fazla para ödemek zorunda kalmıştır. Ayrıca bütün dünya borsaları krizden olumsuz şekilde etkilenmiştir.

Petrol fiyatlarının yükselmesi SSCB ekonomisine ise büyük katkıda bulunmuştur. Günde 2,6 milyon varil petrol satan SSCB kriz sırasında ek 30 milyar dolar kâr yapmıştır. Fiyatlardaki bu yükseliş, 1973 – 74 petrol krizinde olduğu gibi, Sovyet ekonomisine geçici bir doping etkisi yapmıştır.