Aynı cins moleküllerin birbirine tutunmasına kohezyon (tutunma), farklı cins moleküllerin birbirine yapışmasına da adezyon (yapışma) denir. Gerek kohezyon gerekse adezyon, maddenin atomik yapısıyla ilgilidir. Atom ya da moleküller arasında elektriksel ve manyetik kökenli kuvvetler, bu taneciklerin birbirine tutunmasını ya da yapışmasını sağlamaktadır. Bu nedenle tutunmayı sağlayan kuvvete kohezyon kuvveti, yapışmayı sağlayan kuvvete de adezyon kuvveti denir. Kohezyon kuvveti sıvıların belli bir hacme sahip olmasını sağlar. Fakat bu kuvvet sıvının katılardaki gibi belli bir şekle sahip olmasına yetmez.  Gaz molekülleri arasında böyle bir kuvvet olmadığından gazların belli bir hacmi yoktur.

9. Sınıf Adezyon ve Kohezyon Kuvveti Konu Anlatımları

Adezyon Kuvveti

Kohezyon Kuvveti

Yüzey Gerilimi

Yüzey Gerilimini Etkileyen Faktörler

Kılcallık

---

Çözümlü Örnek Test Soruları

Soru 1:
Bir bardaktaki suyun, cam yüzeye yapışarak yukarı doğru yükselmesi adezyon kuvvetiyle açıklanır. Bu olay sırasında hangi tür moleküller arasında bir çekim kuvveti oluşur?
A) Su ve su molekülleri
B) Cam ve cam molekülleri
C) Su ve cam molekülleri
D) Hava ve su molekülleri

Çözüm:
Adezyon kuvveti farklı maddeler arasındaki çekimi ifade eder, bu durumda su ve cam molekülleri arasında etkileşim gerçekleşir. Doğru cevap: C

Soru 2:
Bir yaprağın üzerine konan su damlasının şeklini koruması kohezyon kuvveti sayesinde olur. Bu durumda kohezyon kuvveti nasıl bir etki oluşturur?
A) Su damlasının dağılmasını sağlar
B) Su damlasının sabit kalmasını sağlar
C) Su damlasının yaprağa yapışmasını sağlar
D) Su damlasının buharlaşmasını hızlandırır

Çözüm:
Kohezyon kuvveti, su moleküllerinin birbirine çekilerek damlanın şeklini korumasını sağlar. Doğru cevap: B

Soru 3:
Kapilarite olayı, bir sıvının dar bir boru içinde yükselmesi olarak tanımlanır. Bu olayı mümkün kılan temel kuvvetlerden biri olan adezyon kuvveti aşağıdaki durumların hangisinde gözlemlenir?
A) Suyun başka su molekülleri ile birleşmesi
B) Suyun buharlaşması
C) Suyun cam boruya yapışarak yükselmesi
D) Suyun yüzeyde dağılması

Çözüm:
Kapilaritede su, cam yüzeye yapışarak yükselir, bu durum adezyon kuvvetiyle açıklanır. Doğru cevap: C

Soru 4:
Kohezyon kuvveti sayesinde sıvılar yüzeylerinde gerilim oluşturur. Su yüzeyinde oluşan yüzey gerilimi, sıvının hangi özelliğine bağlı olarak ortaya çıkar?
A) Yüzey alanı
B) Kütlesi
C) Moleküller arası çekim kuvveti
D) Yoğunluğu

Çözüm:
Yüzey gerilimi, su molekülleri arasındaki kohezyon kuvveti nedeniyle oluşur. Doğru cevap: C

Soru 5:
Bir şırınga içindeki suyu çekmek istediğimizde su, cam yüzeye yapışarak şırınga içinde kalır. Bu olayın nedeni hangi kuvvetle açıklanabilir?
A) Kohezyon
B) Adezyon
C) Kinetik
D) Sürtünme

Çözüm:
Su cam yüzeye yapıştığından dolayı adezyon kuvveti etkilidir. Doğru cevap: B

Soru 6:
Yaprakların üzerinde suyun küçük damlacıklar halinde durması, aşağıdaki kuvvetlerden hangisinin sonucudur?
A) Yüzey gerilimi
B) Sürtünme kuvveti
C) Yer çekimi
D) Elektriksel kuvvet

Çözüm:
Su damlalarının yüzeyde durmasını sağlayan yüzey gerilimi kohezyon kuvvetinin bir sonucudur. Doğru cevap: A

Soru 7:
Kapilarite olayında suyun yükselme miktarı aşağıdakilerden hangisine bağlıdır?
A) Suyun kütlesi
B) Cam borunun genişliği
C) Suyun sıcaklığı
D) Havanın yoğunluğu

Çözüm:
Kapilaritede suyun yükselme miktarı, borunun genişliği ile ters orantılıdır. Doğru cevap: B

Soru 8:
Bir su damlası yere düştüğünde küresel bir şekil alır. Bu şekli korumasını sağlayan kuvvet aşağıdakilerden hangisidir?
A) Yüzey gerilimi
B) Yer çekimi
C) Sürtünme kuvveti
D) Hava direnci

Çözüm:
Su damlasının küresel şeklini korumasını sağlayan yüzey gerilimidir. Doğru cevap: A