Kırım Savaşı ve Paris Antlaşması (1853 – 1856)

Rusya, 1833 Hünkar İskelesi Antlaşması ile sıcak denizlere inme politikasını gerçekleştirme yolunda önemli bir adım atmıştı. Ancak Rusya 1841 Londra Boğazlar Sözleşmesi ile elde ettiklerini kaybetmişti.

1848 İhtilalieri’ni fırsat bilen Rusya 1841 Londra Sözleşmesini çiğneyerek Hünkar iskelesi benzeri bir antlaşmayı Osmanlıya onaylatmak istiyordu.

Bu amaçla Bulgar milliyetçiliğini körükledi. Eflak – Boğdan ve Karadağ’ı isyanlara teşvik etti. Ayrıca Kutsal Yerler ve Kudüs Kiliseleri konularını sürekli gündeme getirdi.

Rus Çarı I. Nikola Osmanlıyı kendi himayesi altına almak için çeşitli planlar yapıyordu. Hasta Adam olarak nitelendirdiği Osmanlı Devleti’ni İngiltere ile aralarında paylaşma teklifini İngiltere’ye ilettiyse de kendi çıkarları doğrultusunda Osmanlı’nın bütünlüğünü isteyen İngiltere kabul etmedi. Bu sıralarda ilan edilen Tanzimat Fermanı’yla Osmanlı’nın İngiltere ve Fransa’ya yanaşması I. Nikola’yı tedirgin ediyordu. Harekete geçmeye karar veren I.Nikola İstanbul’a Mençikof’u elçi göndererek, Kudüs’teki kutsal yerlerin bakımını ve Osmanlı topraklarında yaşayan tüm Ortodoksların himayesini istedi. Bu istekler Osmanlı tarafından reddedilince Osmanlı – Rus Harbi çıktı (1853).

Osmanlı Kuvvetleri Tuna’yı geçerek Ruslara ağır kayıplar verdirdiler. Ruslar geri çekilmek zorunda kaldılar. Bu arada Ruslar Sinop’taki Osmanlı donanmasını yaktı. Sinop Baskını Boğazların Rus tehdidi altına girmesine neden oldu. Bu olay İngiltere ve Fransa’yı harekete geçirdi. İngiltere ve Fransa, Rusya’nın isteklerinden vazgeçmesi konusunda verdikleri ültimatom reddedilince Rusya’ya karşı savaşa girdiler (1854).

İngiltere, Fransa ve bağımsız İtalyan Devleti Piyemonte, Rusya’nın askeri merkezi olan Kırım’a saldırdılar. Böylece savaşın ağırlık merkezi Kırım oldu. Sivastopol’u kuşatan müttefikler Rusya’nın Kırım’daki tersanelerini yok ettiler ve bölgedeki kaleleri ele geçirdiler. Ölen Rus Çarının yerine geçen Çar II. Aleksandır barış istemek zorunda kaldı.

Kırım Savaşı ve Florence Nightingale (Florans Naytingel) Kırım Savaşı sırasında. 4 Kasım 1854’te İstanbul’a gelen gönüllü hasta bakıcı Florence Nightingale, ekibiyle birlikte Selimiye Kışlasında malzeme eksikliğine rağmen düzenli ve temiz bir hastane meydana getirdi. Geceleri herkes Dinlenmeye çekildikten sonra hastane koridorlarında lambasıyla hastaları kontrol ederdi. Bu yüzden ona Lambalı Kadın adı verildi. Florence Nightingale bu şefkatli tavırlarından dolayı Hemşireliğin kurucusu olarak anıldı.

Paris Antlaşması (1856)

Paris’te yapılan Konferans’a; Osmanlı, İngiltere, Fransa, Rusya, Prusya, Piyemonte ve Avusturya katıldı. Yapılan görüşmeler sonucu Paris Antlaşması imzalandı. Osmanlı Devleti Batılı devletlerin baskısıyla Islahat Fermanı’nı hazırlayarak antlaşma metninin başına ekledi.

Paris Barış Antlaşması’na Göre;

• Taraflar savaştan önceki sınırlarına çekilecek
• Osmanlı Devleti ile Avrupa devleti sayılacak ve Avrupa devletler hukukundan yararlanabilecek
• Osmanlı Devleti’nin toprak bütünlüğü Avrupalı devletlerin ortak garantisi altında olacak
• Boğazlar 1841 Boğazlar Sözleşmesine göre yönetilecek
• Ticaret gemileri Tuna’da serbestçe dolaşabilecek
• Eflak ve Boğdan özerk yönetime sahip olacak
• Osmanlı Devleti ve Rusya Karadeniz’de savaş gemisi bulundurmayacak, kıyılarda tersane yapmayacak (Osmanlı mağlup duruma düşürülmüştür.)
• Islahat Fermanı Avrupa devletlerince göz önünde bulundurulacak, ancak uygulanmasına karışılmayacak,
• Antlaşma koşulları daha çok Batılı devletlerin çıkarlarını korumaya yöneIiktir.
• Antlaşmayla Osmanlı Devleti, Avrupalı devletlerin koruyuculuğuna girmiştir.
• Rusya, Balkanlarda Küçük Kaynarca ve Edirne Antlaşmalarıyla elde ettiklerini kaybetmiştir.