KİMYASAL TEPKİMELERDE DENGE

Reaktiflerin ürünlere, ürünlerin de reaktiflere dönüştüğü tepkimelere denge tepkimeleri denir.

Denge tepkimelerinde;

Sistem kapalıdır.

Sıcaklık sabittir.

Tepkime süresince girenlerin miktarı zamanla azalır ve ileri yöndeki tepkimenin hızı azalır. Ürünlerin miktarı zamanla artar ve geri yöndeki tepkimenin hızı artar. Denge kurulduğunda ileri tepkimenin hızı geri tepkimenin hızına eşit olur.

İleri ve geri tepkime devam ettiğinden hiçbir bileşen tükenmez.

Denge kurulduğunda bileşenlerin derişimleri sabit kalır.

Hem ileri hem de geri tepkime aynı hızda devam ettiğinden denge dinamik bir süreçtir. Gözlenebilen olaylar durmuşken, gözlenemeyen olaylar devam eder.

Maksimum düzensizlik (entropi) ile minimum enerji eğilimleri genellikle zıt yönlüdür.

Kc Denge bağıntısı yazılırken;

• Gazlar ve sulu çözeltiler bağıntıya yazılır.
• Saf katı ve saf sıvılar bağıntıya yazılmaz.
• Tepkime denklemindeki katsayılar bağıntıda üs olarak yazılır.
• Kp bağlantısına ise yalnız gaz fazında olanlar yazılır.

Denge Sabitinin Hesaplanması:

Denge sabiti, denge bağıntısı ile maddelerin denge anındaki derişimleri ve kısmi basınçları yardımıyla hesaplanır.

Denge Sabitinin Kullanılması:

Denge sabiti ve denge bağıntısı ile maddelerin denge anındaki derişimleri ve kısmi basınçları hesaplanabilir.

Le Chatelier ilkesine göre, dengeye ulaşmış bir sisteme dışarıdan bir etki yapılırsa sistem bu etkiyi azaltacak yönde hareket eder. Bu durum denge yeniden kuruluncaya kadar devam eder. Bazı değerler ilk denge durumuna göre değişmiş olur.

1. Derişim:

Dengedeki bir sisteme dışarıdan bir madde eklenirse, sistem eklenen maddeyi azaltacak yöne doğru kayar. Yani maddenin eklendiği tarafın tersine yönelir.