Kimyasal Hesaplamalar

Kimyasal Tepkimeler ve Hesaplamalar

Kimyasal tepkime, tepkimeye giren maddelerin farklı maddelere dönüştüğü olaylardır. Bu değişim; kimyasal bağların kırılıp yeni kimyasal bağların oluşması ile atom ve moleküllerin birbirleriyle etkileşimi sonucunda gerçekleşir. Bir kimyasal tepkimenin gerçekleşebilmesi için tepkimeye giren maddelerin belirli koşullarda olması gerekir. Bu koşulların en önemlisi belirli bir sıcaklık değerinin sağlanmasıdır.

Bir kimyasal tepkimenin oluşumunda,

• Renk değişimi
• Gaz çıkışı
• İletkenliğin değişimi
• Çökelek (çökelti) oluşumu
• Basınç ve hacim değişimi
• Isı alınması (ortamın soğuması) veya ısı verilmesi (ortamın ısınması)

gibi değişimler gözlemlenebilir.

Bir kimyasal tepkimede tepkimeye girenlerin ve tepkime sonunda oluşan ürünlerin semboller veya formüller kullanılarak bir eşitlik halinde ifade edilmesine “Kimyasal denklem” denir. Kimyasal denklemde ok (→) işareti tepkimenin yönünü, okun solundakiler tepkimede girenleri (reaktifleri) ve okun sağındakiler oluşan ürünleri ifade eder.

Kimyasal tepkimelerde;

Atomların sayısı ve cinsi, toplam kütle, toplam proton, nötron sayısı ve elektriksel yük ile toplam enerji korunur.

Fiziksel ve kimyasal özellikler korunmaz.

Molekül sayısı ve gaz tepkimelerinde aynı şartlarda hacim korunmayabilir.

Tepkime Çeşitleri

1. Yanma Tepkimeleri: Element veya bileşiklerin O₂ ile tepkimeye girmesine yanma denir. Yanma tepkimeleri doğal gazın yanmasındaki gibi alevli olabileceği gibi, demirin paslanmasındaki gibi alevsiz ve yavaş da olabilir. Yanma tepkimelerinde genellikle yanan maddelerin yapısındaki elementin (oksijen dışındakiler) oksitleri oluşur.

2. Asit – Baz Tepkimeleri: Asitler ile bazların birbirleriyle gerçekleştirdikleri tepkimelere asit-baz tepkimesi denir. Eğer tepkime sulu ortamda ise nötralleşme tepkimesi adını alır. Tepkimeler sonucunda genellikle tuz ve su oluşur.

3. Çözünme – Çökelme Tepkimeleri: Bir maddenin başka bir madde içerisinde homojen olarak dağılmasına çözünme denir.

4. Analiz ve sentez Tepkimeleri : Bir cins maddeden birden fazla cins madde oluşu analiz (bozulma ya da ayrışma) tepkimesi gerçekleşmiştir.

5. Redoks Tepkimeleri: Elektron alışverişinin olduğu tepkimelere redoks  ya da yükseltgenme-indirgenme tepkimesi denir.  Yükseltgenme, bir taneciğin elektron vererek değerliğini artırmasıdır.

Kimyasal Hesaplamalar

Tepkime denkleminden yararlanılarak maddelerin mol sayısı, tanecik sayısı, kütlesi ve hacmi hesaplanabilir. Bunun için, tepkime denkleminin doğru yazılması ve denkleştirilmesi gerekir.