Sıvı ile ince boru molekülleri arasındaki çekim kuvvetleri yüzünden sıvının boru içindeki yüksekliğinin değişmesi kılcallıktır. Kılcallığa kapiler olay da denilir.

Adezyon kuvvetinin kohezyon kuvvetinden büyük olması durumunda sıvı ince boruda yükselir.

> Kılcal borudaki yükselme miktarı kesit alanı ile ters orantılıdır.

> Sıvının özkütlesi azalırsa yükselme miktarı h artar.

> Kılcal borunun yapıldığı maddenin türü sıvının boruda yükselme miktarı “h”yi etkiler.

> Sıvının kılcal boruda yükselme miktarı “h” yer çekimi ivmesi “g” ile ters orantılıdır.

> Sıvının sıcaklığı artarsa özkütlesi azalır “h” yüksekliği artar.

Cıva gibi kohezyon kuvveti adezyon kuvvetinden büyük sıvılarda sıvı boruda alçalır. Boru ne kadar ince olursa sıvı o kadar alçalır.

> Gazlambasında haznedeki yağ üst tarafa ipteki kılcallık olayı sayesinde yükselir.

> Dünya’nın en uzun ağacı Hyperion 115 m boyundadır. Kökleri ile aldığı su ve mineralleri odun borularındaki kılcallık etkisiyle her tarafa taşır.

Kılcal damarlarımızda kanın geçişi damarların adından da belli olduğu üzere kılcallık etkisi ile olur.

Damlalıklarda sıvı ilaçların yükselmesinde kılcallık etkisi vardır.

Temizlik yaparken ya da bulaşık yıkarken süngerin suyu emmesi kılcallık etkisi ile gerçekleşir.

Peçeteye mürekkep damladığında mürekkebin dağılmasında kılcallığın etkisi vardır.

Spor yaparken teri emen kıyafetlerin yapımında kılcallık etkisi gözlenir.

Küp şekerin çayı emmesinde kılcallığın etkisi vardır.

Çözümlü Örnek Test Soruları

Soru 1:
Kılcallık olayı en iyi hangi tanımla açıklanabilir?

A) Sıvıların yüzeyde yayılma eğilimi
B) Sıvıların dar borularda yükselme veya alçalma eğilimi
C) Gazların sıvılara dönüşme süreci
D) Katıların sıvılar üzerinde yüzme eğilimi
E) Sıvıların yüzey geriliminde azalma

Çözüm:
Kılcallık, sıvıların dar borularda yükselme veya alçalma eğilimidir. Bu olay, sıvının yüzey gerilimi ve boru yüzeyi ile olan etkileşimi sonucu ortaya çıkar.
Cevap: B

Soru 2:
Aşağıdaki durumlardan hangisi kılcallık etkisine örnektir?

A) Bir bardağa su döküldüğünde bardağın dolması
B) Yaprakların güneşe doğru yönelmesi
C) Bitkilerin köklerinden suyun yukarıya doğru taşınması
D) Suya atılan bir cismin yüzmesi
E) Suyun buharlaşması

Çözüm:
Kılcallık etkisi, sıvıların dar borularda veya küçük boşluklarda kendiliğinden yükselmesi ya da alçalmasıdır. Bitkilerin köklerinden suyun yukarıya taşınması da bu etkiye örnektir.
Cevap: C

Soru 3:
Bir sıvının kılcal boruda yükselme miktarı hangi faktöre bağlı olarak artar?

A) Sıvının yoğunluğuna
B) Borunun çapına
C) Sıvının rengine
D) Borunun uzunluğuna
E) Sıvının sıcaklığına

Çözüm:
Kılcal borudaki yükselme miktarı, borunun çapı küçüldükçe artar. Çap küçüldükçe kılcallık etkisi güçlenir ve sıvı daha fazla yükselir.
Cevap: B

Soru 4:
Kılcallık etkisi sonucu bir sıvı dar bir boruda yükseliyor. Bu durumda sıvı ve boru arasında hangi kuvvetler etkilidir?

A) Kütle çekim kuvveti ve elektriksel kuvvet
B) Yüzey gerilimi ve kohezyon kuvveti
C) Kohezyon ve adezyon kuvveti
D) Elektriksel kuvvet ve manyetik kuvvet
E) Yer çekimi kuvveti ve manyetik kuvvet

Çözüm:
Kılcallık etkisinde sıvının yüzey gerilimi, sıvı molekülleri arasındaki kohezyon kuvveti ve sıvı ile boru arasındaki adezyon kuvveti etkilidir.
Cevap: C

Soru 5:
Kılcallık olayının en sık gözlemlendiği alanlardan biri bitki kökleridir. Bitkilerde kılcallık sayesinde hangi süreç gerçekleşir?

A) Fotosentez
B) Buharlaşma
C) Su ve mineral taşınımı
D) Çiçeklenme
E) Oksijen üretimi

Çözüm:
Bitkilerde kılcallık etkisi sayesinde su ve mineraller köklerden yapraklara taşınır. Bu olay bitkilerin besin ihtiyacını karşılamasına yardımcı olur.
Cevap: C