KEMAL TAHİR (1910-1973)
Edebiyata şiirle başlayan Kemal Tahir, Nazım Hikmet’in etkisiyle ve yönlendirmesiyle romanda
karar kılmıştır.
Türk tarihi üzerine araştırmalar yapan ve düşüncelerini romanlarıyla halka duyurmak isteyen bir yazar olan Kemal Tahir, belgelerden yararlanarak oluşturduğu tarihi romanlarıyla tanınmıştır.
Malatya, Çorum, Çankırı ve Nevşehir cezaevlerinde 12 yıl kalan yazarın yöre insanlarını hapishane koşullarında tanıyarak ve gözlemleyerek köy romanları yazmıştır: Sağırdere, Körduman, Köyün Kamburu, Yediçınar Yaylası, Büyük Mal, Kelleci Mehmet, Namusçular, Kadınlar Koğuşu, Damağası, Bozkırdaki Çekirdek, Rahmet Yolları Kesti.
Tarihi romanlarında Türk ulusunu Osmanlı Devleti’nden alarak günümüze değin getirerek tarihsel ve ekonomik oluşumunun yorumunu verir: Devlet Ana, Esir Şehrin İnsanları, Esir Şehrin Mahpusu, Yorgun Savaşçı, Kurt Kanunu, Yol Ayrımı, Hür Şehrin İnsanları, Bir Mülkiyet Kalesi.
“Yorgun Savaşçı” romanıyla 1968 Yunus Nadi Roman Armağanı’nı, “Devlet Ana” romanıyla 1968 Türk Dil Kurumu Roman Ödülü’nü almıştır.
Devlet Ana adlı romanında, Osmanlı’ya hayranlığının bir sonucu olarak kuruluş sürecindeki Osmanlı Devleti’nin yönetim sistemini anlatmış, Osmanlı toplum yapısının kölecilik ve feodalizmden çok farklı ve insancıl bir temel üzerine kurulduğunu savunmuştur.
Atatürk’e düzenlenmek istenen İzmir suikastını, suikastçılar açısından anlatan Kurt Kanunu adlı romanda, o döneminin siyasi eleştirisi yapılır.
Rahmet Yolları Kesti adlı romanında ağalık ve eşkıyalık olgusunu dile getiren yazar, eşkıyalığa yeni bir bakış açısı getirmiş; eşkıyalığa karşı çıkarak devleti savunmuştur.
Eserleri
— Roman: Sağırdere, Körduman, Rahmet Yolları Kesti, Köyün Kamburu, Yediçınar Yaylası, Kurt Kanunu, Devlet Ana, Yorgun Savaşçı, Yol Ayrımı, Esir Şehrin İnsanları, Esir Şehrin Mahpusu, Kelleci Memet, Bozkırdaki Çekirdek, Büyük Mal, Namusçular, Karılar Koğuşu, Hür Şehrin İnsanları, Damağası, Bir Mülkiyet Kalesi
— Hikâye: Göl İnsanları
“Esir Şehir” üçlemesi: “Esir Şehrin İnsanları”, “Esir Şehrin Mahpusu” (1962) ve “Hür Şehrin İnsanları” (1976) adlı eserlerinden oluşur. Esas olarak toplumun yozlaşmasını ve çürümüşlüğünü anlatmak istese de Milli“ Mücadele ve Mütareke İstanbul’u seride geniş yer tutar. “Esir Şehrin İnsanları”, bir paşazade olan Kamil Bey’in I. Dünya Savaşı bittikten sonra İstanbul’a dönünce olayların etkisiyle Millî Mücadele’ye yakınlık duyması ve Kuvayımilliye için çalışırken hapse atılmasını, ”Esir Şehrin Mahpusu”, Kamil Bey’in hapishanede geçirdiği günlerini konu alır. “Hür Şehrin İnsanları”, Millî Mücadele’de görev alanların yeni yönetimden pay istemeleri sonucu yollarının ayrılmasını konu alan, biraz da kendi hayat hikâyesiyle benzeşen bir romandır.
Yorgun Savaşçı (1965): Romanda, Kurtuluş Savaşı’nın ilk günlerinden itibaren topluma hâkim olan farklı güç odaklarının kurtuluşa yönelik arayışlarını, mütareke İstanbul’uyla işgal altındaki Anadolu’nun dağınık direniş hareketlerini, bu güçlerin Ankara’nın denetimine girişini ve nihayet Makedonya, Arabistan ve Çanakkale’de savaşan ve Cehennem Yüzbaşı olarak ünlenen Cemil’in kişiliğinde Türk toplumunun kendisine reva görülen kıskaçtan nasıl kurtulduğunu ele alır.
