Tyt Türk Dili ve Edebiyatı Konuları Ders Notları Özet Testler Konu Anlatımı
Tyt Türk Dili ve Edebiyatı
Sözcükte Anlam
Cümlede Anlam
Anlatım Biçimleri ve Düşünceyi Geliştirme Yolları
Paragraf
- Paragrafta Anlam
- Paragrafın Yapısı
- Paragrafta Konu ve Ana Düşünce
- Paragrafta Yardımcı Düşünce
- Paragraf Sözlüğü
- Anlatım Teknikleri
Ses Bilgisi
Sözcük Türleri
- Zamirler (Adıllar)
- Sıfatlar (Ön Adlar)
- Belirtme Sıfatları
- İsmin Durumları (Halleri)
- Varlıkların Oluşlarına ve Sayılarına Göre İsimler
- Varlıklara Verilişlerine Göre İsimler
- İsimler (Adlar) İsimlerde Yapı, Eylem Adları
- Zarflar (Belirteçler)
- İsim Tamlamaları
- Sıfat Tamlaması
- İsim ve Sıfat Tamlamalarıyla İlgili Özellikler ve Uyarılar
- Edatlar (İlgeçler)
- Bağlaçlar
- Ünlemler
Fiil (Eylem)
Fiil (Eylem) Çatısı
- Nesne-Yüklem İlişkisine (Nesnesine) Göre Fiiller
- Özne-Yüklem İlişkisine (Öznesine) Göre Filler
- Fiilde Çatı Özelliğinin Bulunması Aranması
Sözcükte Yapı
Cümlenin Ögeleri
- Cümlenin Ögeleri
- Özne Çeşitleri
- Nesne
- Dolaylı Tümleç
- Zarf Tümleci
- Edat Tümleci
- Özne-Yüklem Uyumu
- Cümlenin Öğelerini Bulurken Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar
- Cümlede Vurgu
- Öğeleri Buldurmaya Yönelik Sorular
- Ünlem Cümlesi – Ara Söz
Cümle Çeşitleri
- Yüklemine Göre Cümleler
- Ögelerin Dizilişine Göre Cümleler
- Anlamına Göre Cümleler
- Yapı Bakımından Cümleler
Yazım Kuralları
- Büyük Harflerin Kullanımı
- De’nin Yazımı-Yazılışı
- Ki’nin Yazılışı
- Mi’nin Yazımı
- Sayıların Yazımı
- Tarihleri – Ay ve Gün Adlarının Yazımı
- Pekiştirmelerin ve İkilemlerin Yazımı
- Birleşik Sözcüklerin Yazımı
- Kısaltmaların ve Deyimlerin Yazımı
- Ses Olaylarıyla İlgili Yazım Yanlışları
- İsim-Fiillerin (Mastarların) Yazımı
- Alıntı Kelimelerin Yazılışı
- Şey, Baş, Ara, Söz, Bir, Her, Ana, Ev, Yüzyıl, Pek ve En Sözcüklerinin Yazımı
Noktalama İşaretleri
- Nokta (.)
- Virgül ( , )
- Noktalı Virgül (;)
- İki Nokta ( : )
- Üç Nokta ( … )
- Ünlem İşareti (!)
- Soru İşareti ( ? )
- Eğik Çizgi ( / ) ve Tek Tırnak İşareti ( ‘ ’ )
- Tırnak İşareti (“ ”)
- Kısa çizgi ( – )
- Uzun Çizgi (—)
- Parantez (Yay Ayraç) ( )
- Kesme İşareti ( ’ )
Anlatım Bozukluğu
- Anlama Dayalı Anlatım Bozuklukları
- Dil Bilgisine Dayalı Anlatım bozuklukları
- Yüklem Eksikliği Anlatım Bozuklukları
- Özne Eksikliği Anlatım Bozuklukları
- Özne-Yüklem Uyuşmazlığı Anlatım Bozukluğu
- Nesne Eksikliği / Yanlışlığı Anlatım Bozuklukları
- Tümleç Eksikliği Anlatım Bozuklukları
- Ek Yanlışları
- Ek Fiil Eksikliği ile Kip ve Kişi Uyumsuzluğu
- Fiilimsi (Eylemsi) ve Yardımcı Fiil Eksikliği
- Çatı Uyuşmazlıkları Anlatım Bozuklukları
- Tamlama Yanlışları
TESTLER
Aşağıdakilerin hangisinde ikinci cümle birinci cümlede kullanılan deyimin anlamını içemez?
A) Ülkemiz, düşmanlara boyun eğmemiştir. Bu saldırılara karşı koymaktan vazgeçip teslim olacağımız sanılmasın.
B) Bir gün olsun başı derde girmeden eve gelmedi. Yaramaz yine üzüntü, sıkıntı verici bir durumla karşı karşıya bıraktı bizi.
C) Sınav sonuçlarını dört gözle bekliyorum. Başarılarımı görmek istemeyenlere bunu ispatlayacağım.
D) Çocukların bazı sözlerine gülüp geçmek gerekir. Bazı konulara önem vermeyen onların üzerinde durmayan bir yapısı vardır.
E) Herkesin içinde beni küçük düşürdü. Arkadaşlarımın yanında bana söylediğin sözlerle gururum incindi, güven kaybına uğradım.
Aşağıdakilerden hangisinde deyim açıklamasıyla verilmiştir?
A) Ona dilini tutmasını, bir daha benimle görüşmemesini söyledim.
B) Ablasının gölgesinde kalan çocuk, ona yetişmek için çok çalışıyordu.
C) Sen bir gün elime düşersin ama iş işten geçmiş olur.
D) Ben sana hesap sormam; yaptığın işler nedeniyle bir açıklama, savunma yapmanı istemem.
E) Söylediklerime hep karşı geliyorsun hâlbuki daha anlayışlı olabilirsin.
(I) Yabancı dile olan merakım ilkokul çağlarına kadar uzanır. (II) Bu ilgi başlangıçta çocukça bir anlayışla oluştu. (III) Bana yabancı olan, aynı zamanda garip gelen seslerle anlaşan insanlar dikkatimi çekmişti. (IV) Daha sonra çevrenin yanlış yönlendirmesiyle yabancı dile olan ilgim her geçen gün arttı. (V) Yabancı dille eğitimi benimsemek gibi bir yanlışı savunduğum yılları hatırladıkça kendimi bir suçlu gibi hissediyorum.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) I. cümlede, yazarın hayatında yer tutan bir durum açıklanmıştır.
B) II. cümlede, ilgi duyduğu uğraşla ilgili kişisel görüşe yer verilmiştir.
C) III. cümlede, yazar bir genellemede bulunmuştur.
D) IV. cümlede, bir durumun sonucunun nedeni belirtilmiştir.
E) V. cümlede, bir durum tanımlanarak verilmiştir.
Ankara Kalesi’nin güneye bakan yönünde Elmadağ’ın yavan, basık görünümündeki ucu görünüyordu. Doğu ve güneydoğudan gelen derelerin iki kıyısında kümelenmiş olan ağaçlık, bostan ve bahçeler, Ankara Ovası’nın doğasına hâkim boz rengi yırtan iki kalın yeşillik çizgisi hâlinde göze çarpıyordu. Bent deresi ve Kâtip Çayı, Ankara halkının bağı, bahçesi olmayan çoğunluğunun yazlık gezinti, piknik ve en güzel eğlence yerleri olarak onlara kucak açıyordu.
Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Öyküleyici bir anlatımı vardır.
B) İzlenimsel betimleme kullanılmıştır.
C) Benzetme kullanılmıştır.
D) Kişileştirmeden yararlanılmıştır.
E) Karşılaştırmaya yer verilmiştir.
“İsim tamlamalarında tamlayan ya da tamlanan bir sıfat tarafından nitelenebilir.”
Aşağıdakilerin hangisinde sıfat, isim tamlamasını nitelemiştir?
A) Bu çocuk onun kardeşi diyorlar.
B) Kimin arabasıyla geldiniz buraya?
C) Çocuklar ilginç bilgisayar oyunlarını seviyor.
D) Şu kitabın yırtık kapağını tamir ettik.
E) Bu köyün öğretmenleri özverili şekilde görevlerini yapıyor.
(I) Afrika’da ortaya çıkan ve ününü Amerika’ya kadar getiren deve kuşu yarışları yıllar geçtikçe popülaritesini artırıyor. (II) Yarışmacılar deve kuşunun üzerine oturuyor ve parkuru ilk tamamlayan kazanıyor. (III) Bu arada şu önemli bilgiyi vermezsek olmaz: Deve kuşları saatte 70 kilometre hıza ulaşabilen ve tek bir adımıyla 500 santimetre gidebilen bir hayvandır. (IV) Deve Kuşu Yarışı oyununun İnternette 2, 3 hatta 4 kişi oynayabilirsiniz. (V) Seçimi Play Game butonunu kullandıktan sonra ayarlayabilirsiniz ve oyunun en güzel yönü müzikleridir.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde fiilimsi yoktur?
A) I B) II C) III D) IV E) V
Aşağıdaki cümlelerin hangisinin nesne – yüklem ilişkisi yönüyle öbürlerinden farklıdır?
A) Bu otelde kesinlikle yatılmaz.
B) Yangının çıkış sebebi hâlâ öğrenilemedi.
C) Karaya oturan gemi dün sabah yüzdürüldü.
D) Uzun aramalar sonunda adama bir gömlek bulundu.
E) Tarlayı iki gün önce komşusuna gezdirmiş.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır?
A) Şiir kitaplarına yayınevleri yeterli ilgiyi, ne yazık ki, göstermiyorlar.
B) Herkes bu konuda farklı şeyler düşünüyor ve söylüyor.
C) Onun en sevdiğim yönlerinden biri de yardım severliğidir.
D) Fuarda birbirinden ilginç projeler gelenlerin dikkatini çekiyor.
E) Bu yörenin tarihî evleri her dönemde turistlerin yoğun ilgisini çekiyor.