Sıfatlar ve Çeşitleri Örnekleri (Ön Adlar) konu anlatımı 9.sınıf edebiyat

İsimleri niteleyen ve belirten sözcük türlerine sıfat denir. Sıfatlar, isimlerden önce gelerek tamlama oluşturur, varlıkları niteleyip belirtir. Çekim eki alamaz. Bu ifadelere bağlı olarak sıfatlar, niteleme sıfatı ve belirtme sıfatı olarak iki şekilde oluşur.

1. Niteleme Sıfatları

İsimlerin rengini, durumunu, biçimini “nasıl” sorusunun cevabıyla ifade eden sözcük türleridir. Bir sözcüğün niteleme sıfatı olabilmesi için; isim çekim ekleri almaması ve isimden önce gelip temel anlamıyla düşünüldüğünde soyut olması gerekir. Pekiştirme, küçültme ve san (unvan) sıfatları, fiillerden türeyip olumsuzlukları “-ma, -me” ekiyle yapılan sıfat-fiiller, niteleme sıfatı özelliği gösterirler.

2. Belirtme Sıfatları

İsimleri; işaret, belgisizlik, sayı ve soru yönüyle belirten sıfatlardır.

a) İşaret Sıfatları

İsimleri işaret eden “hangi” sorusunun yanıtı olan sözcüklerdir. İşaret sıfatları da çekim eki almadan ve bir isimden önce gelerek görevlerini sürdürür. “Bu, şu, o, öteki, beriki, karşıki, yandaki, böyle, diğer…” gibi ifadeler işaret sıfatı görevinde kullanılan sözcüklerdir.

Çocukluğumuzda o yılların önemini inkar edemeyiz.
Bu dereler, ilkbaharda deliler gibi coşar.
Avcılar, karşıki yamaçlarda gezinen ceylan yavrularını hedef almıştı.
Evin bahçesine, diğer taraftan dolaşarak girmeye çalıştık.
Şu kaleler, birçok medeniyete asırlarca tanıklık etmişti.

b) Belgisiz Sıfatlar

İsimlerin nitelik ve niceliklerini belli belirsiz ve aşağı yukarı gibi anlamlarla belirten sözcüklerdir. “Herhangi bir, birkaç, birçok, hiçbir, bazı, her, kimi, çoğu, biraz, fazla, nice…” gibi ifadeler belgisiz sıfat görevinde kullanılan sözcüklerdir.