Mektup ve E Posta konu anlatımı özellikleri 9.sınıf edebiyat ders notları

Mektup Tanımı ve Özellikleri

Mektubun Tarihsel Gelişimi

Mektup Türleri

Özel Mektup ile Edebi Mektup Arasındaki Benzerlikler ve Farklılıklar

E-Posta Tanımı ve Özellikleri

Fiiller (Eylemler)

Fiilimsi (Eylemsi)

Dilekçe

Tutanak

Açık Oturum

Mektup

Birbirinden ayrı yerlerde bulunan kişi veya kurumlar arasında özel veya resmî haberleşmeyi sağlayan yazı türüne mektup denir. Mektuplar daha çok, birbirinden uzakta bulunan kişiler ve kurumlar arasındaki özel veya resmî haberleşmeyi sağlamak amacıyla yazılır. Mektupta kullanılacak anlatım, bunu okuyacak kişinin kültür düzeyine göre ayarlanır. Mektupta konu sınırlaması yoktur. Doğal ve samimi bir üslup kullanılır. Mektuplarda biçime çok önem verilir. Mektup çizgisiz, beyaz, temiz bir kâğıda yazılır. Bilgisayarla, mürekkepli ya da tükenmez kalemle yazılabilir. Mektuplar yazıldıkları dönemin inanç, düşünce ve kültür yapısını yansıtır. Mektuplar yazarının kişiliğinin aynası gibidir; bu bakımdan yazarının inanç, görüş, düşünce ve birikimlerini yansıtır. Bilim, edebiyat ve siyaset adamlarının mektupları, çağının özelliklerini yansıttığı için, birer “belge” niteliği de taşır.

Mektubun Genel Özellikleri

• Mektuplar genellikle nesir olarak yazılırsa da manzum olarak yazılanlar da vardır.
• Mektuplar içinde en önemli yeri özel mektuplar alır ki edebî mektuplar da bu tür mektupların içindedir.
• Konu sınırlaması yoktur, hemen her konuda yazılabilir.
• Genellikle hitap, giriş, gelişme ve sonuç bölümlerinden oluşur.
• İçten bir üslupla kaleme alınır.
• Sol alt köşesine adres, sağ alt köşesine ad soyad yazılır ve imza atılır.
• Hem yazanın kişiliğiyle hem yazıldığı dönemle ilgili ipuçları içerir.

MEKTUP TÜRLERİ

Konularına, yazılış amacına ve üsluplarına göre mektup çeşitlerinin bazıları şunlardır:

Özel Mektuplar: Akraba veya arkadaşların haberleşmek, duygu ve düşüncelerini paylaşmak gibi çeşitli amaçlarla yazdıkları mektuplara özel mektup denir. Bu mektuplar daha çok, yazanla okuyanı ilgilendiren mektuplardır.

Edebî Mektup: Sanatçıların birbirlerine edebiyat, sanat veya kültür gibi konularda görüşlerini bildirdikleri edebî değer taşıyan mektuplarıdır. Edebî mektuplar açık olarak bir dergide veya gazetede yayımlanır. Cahit Sıtkı Tarancı’nın Ziyaya Mektuplar ve Nazım Hikmet’in Kemal Tahire Hapishaneden Mektuplar edebi mektup türüdür.

Açık mektup: Bir kişi ya da kurum tarafından yazılan, gazete, dergi aracılığı ile yayımlanan mektuplardır.

Tebrik mektupları: Düğün, yaş günü, yılbaşı, bayram, doğum, mezuniyet gibi mutlu günler için çoğunlukla kartlara yazılan kısa mektuplardır.

İş Mektupları: Özel kişilerle iş kurumları ya da iş kurumlarının kendi arasında, işle ilgili olarak yazılan mektuplara iş mektubu denir. İş mektupları konularına göre sipariş, satış, şikâyet, borç alıp verme, tavsiye, bilgi isteme mektupları gibi türlere ayrılabilir.

Resmî Mektup: Kamu kurum ve kuruluşlarıyla kamu hizmeti veren tüzel kişi niteliği kazanmış oda, sendika, baro, meslek birliği gibi çeşitli kuruluşların vatandaşlara ve tüzel kişilere gönderdikleri mektuplara resmî mektup denir.

Dilekçe: Bir isteği, ihbarı veya şikâyeti bildirmek ya da herhangi bir konuda soru sormak için resmî veya özel kurum ve kuruluşlara, gerçek ya da tüzel kişilere yazılan imzalı ve adresli mektuplara dilekçe denir.

Dilekçede bir durum belirtiliyorsa, son cümle “Durumu bilgilerinize saygılarımla sunarım.”, bir istekte ya da şikâyette bulunuluyorsa “Gereğini izinlerinize saygılarımla sunarım.” şeklinde olmalıdır.

Dilekçede resmî bir üslup vardır. Dil, göndergesel işlevde kullanılır. Dilekçeler daha çok, emredici anlatım biçimiyle yazılır.

Tutanak: Bir olayı veya herhangi bir durumu kayıt altına almak amacıyla hazırlanmış, olayın ya da durumun ilgilileri tarafından imza altına alınarak oluşturulmuş belgeye adı verilir. Tutanakta yanlış anlaşılmalara sebep olacak ifadelerden uzak durulur. Sadece görülen ve duyulanlar yansıtılır, şahsi görüşlere, yorumlara, tahminlere yer verilmez.

Tutanak Yazarken Dikkat Edilecek Hususlar:

• Tutanakta bahsi geçen olay ya da durumun tespit edilme biçimi yazılmalıdır.
• Olayın ya da işlemin gerçekleşme tarihi, olayın gerçekleştiği yere ait adres bilgisi, ilgililerin açık kimlik bilgileri, adres ve telefon bilgileri, imzaları eksiksiz olmalıdır.
• Olaya ya da duruma ait tüm bilgiler; detaylı bir şekilde, akıcı bir üslupla imla kurallarına uyularak yazılmalıdır.

E-POSTA

• Günümüzde iletişim yollarının çeşitlenmesi ve teknolojinin getirdiği imkânlarla mektup tercih edilen bir haberleşme aracı olmaktan çıkmıştır Telefon, cep telefonu ve internetin kullanımının giderek yaygınlaşması bunun başlıca sebebidir.
• Elektronik postalar (e-posta) yoluyla ve cep telefonlarındaki yazılı mesaj gönderme seçenekleri sayesinde mektup günümüzde farklı bir biçimde yaşamaya devam etmektedir.
• Günümüzde iletişim özelliğini kaybeden mektup, edebî bir tür olarak da artık ortadan kalkmıştır.
• Bireyin haberleşme özgürlüğünün genişlemesi, mektubun ortadan kalkmasının sebepleri arasındadır.
• Konu başlığına mutlaka hangi konuda yazıldığına dair bir iki sözcük yazılmalıdır.
• Mektupta olduğu gibi e-postalar da hitapla başlamalı ve bitiş sözcüklerine yer verilmelidir.
• E-posta’nın kime ya da kimlere gönderildiği dikkatli bir biçimde belirtilmelidir
• Bir gruba e-posta gönderilecekse kişilerin e-posta adresleri to/kime alanına değil Bcc alanına yazılmalıdır. Bu şekilde, alıcıların birbirlerinin e-posta adreslerini görmesi engellenmiş olur.