10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı konu anlatımı ders notları

Edebiyat ve tarih hakkında aşağıdaki yargılardan hangisi doğru değildir?

A) Edebî eserin tarih öğretmek gibi bir işlevi olmasa da tarih bilimini anlama yolunda etkin bir rolü vardır.
B) Tarih, pek çok savaştan sebep ve sonuçlarıyla birlikte söz ederken edebiyat, bu savaşların toplum hayatında yarattığı acıları örnek olaylardan kesitler kurgulayarak canlandırır.
C) Tarih ve edebiyat bilimcilerinin kullandıkları dil ve semboller farklı olmasına rağmen her iki alan da insanı temel alır.
D) Edebiyatımızda konusunu tarihten alan pek çok roman, Türk tarihinin farklı dönemlerine kaynaklık edebilecek en önemli tarihi belgelerdir.
E) Edebiyat ve tarih; insanın geçmişe ait maceralarını, karşılaştığı durum ve olaylara ilişkin serüvenini ele alarak işlemesi bakımından birbiriyle ilintilidir.

Halk arasında oluşup ağızdan ağza, nesilden nesile aktarılan, yazanı veya söyleyeni bilinmeyen edebiyat ürünlerinin oluşturduğu edebiyat koludur. Masallar, türküler, maniler, ninniler, ağıtlar, bilmeceler, deyimler, atasözleri, tekerlemeler, efsaneler, halk hikâyeleri gibi türler vardır.

Bu parçada tanıtılan edebiyat dönemi veya kolu aşağıdakilerden hangisidir?

A) Anonim halk edebiyatı
B) Tekke edebiyatı
C) Dinî—tasavvufî halk edebiyatı
D) Divan edebiyatı
E) Aşık edebiyatı

“Dede Korkut Hikâyeleri” ile ilgili olarak aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Hikâyelerin anlatıcısı Dede Korkut, halkın sorunlarını halleden bir kişidir, zaman zaman hikâye kahramanı olarak rol alır.
B) Oğuzların inançları, âdetleri ve yaşayışları hakkında pek çok bilgi bulunmakta, atlı göçebe medeniyetinden İslam medeniyeti dairesine geçişin izleri görülmektedir.
C) Düzyazılarda seci; aliterasyon ve sözcük tekrarları sıkça yapılmış; şiir biçimindeki bölümlerde tam ve zengin uyak kullanılmış, hece ve aruz ölçüsü kullanılarak ahenk sağlanmıştır.
D) Bir ön söz ve on iki öyküden oluşan eser 15. yüzyılda yazıya geçirilmiştir.
E) Oğuz Türkçesiyle yazılan yapıtta sade bir dil kullanılmıştır.

Namık Kemal’in “Cezmi” adlı romanın aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Tarihî roman türünün Türk edebiyatındaki ilk örneğidir.
B) Konu, Osmanlı tarihinden alınmıştır.
C) Romantizm akımının etkisinde yazılmıştır.
D) Adil Giray, Perihan, Cezmi romanın kişileri arasındadır.
E) Romanın ön sözünde yazar; şiir, roman, tiyatro ile ilgili görüşlerini ortaya koymuştur.

Rüyamda peygamberi görüp “Şefaat” yerine “Seyahat” dediğimin ertesi günü, sabahleyin Gedik Paşa semtindeki eski dostum olan Okçuoğlu Ahmet Çelebi’nin evine gittim. Gördüm ki büyük bir hazırlıkla Bursa şehrine gitmeye karar vermiş. Bana: “Kardeşim, gel seninle yoldaş olup beş on gün için eski Payitaht olan Bursa şehrini görüp gezelim. Belki mahzun gönlümüz şâd olur. Orada eski Osmanlı padişahlarının mezarlarını ziyaret edelim, hele Emir Sultan Hazretleri’nin türbesine yüz sürüp gönlümüzü aydınlatalım.” deyince içime bir ateş düştü hemen kabul ettim.

Bu parça aşağıdaki sanatçılardan hangisine ait bir eserden alınmıştır?

A) Evliya Çelebi B) Sinan Paşa C) Seydi Ali Reis D) Ahmet Mithat Efendi E) Katip Çelebi