- İnsanlar eski çağlardan günümüze kadar maddenin yapısı ve neden oluştuğunu merak etmiştir. Eski Yunan filozofları maddenin yapısı ile ilgili tarih boyunca bir çok fikir ileri sürmüşlerdir.
- Yunan Ege Okulu kurucularından olan Milet’li Thales (MÖ. 640 546), her şeyin sudan geldiği fikrini ortaya attı.
- Empedocles (MÖ. 490 430) maddelerin toprak, su, hava, ateş olmak üzere dört temel elementten oluştuğunu ileri sürdü. Maddeleri oluşturan bu elementlerin sevgi nefret unsurları ile bir araya geldiğini ve ayrıldığını düşündü.
- Aristo, Empedocles’in bu fikirlerini benimseyerek bu dört elementi niteleyen dört farklı özelliğin olduğunu ortaya attı. Ayrıca Aristo, soğuk, sıcak, ıslak ve kuru özelliklerinden iki tanesinin aynı elementi nitelediğini düşünmüştür.
- Democritus, atom kavramını ortaya atan ilk düşünürdür. Tahmini olarak MÖ. 470 400 yıllarında maddeleri oluşturan en küçük yapı taşının bölünemez bir tanecik olduğunu söylemiştir. Bu taneciğe de Yunanca’da bölünemez anlamına gelen Atomos’dan atom adını vermiştir. Democritus bütün maddelerin aynı tür atomdan oluştuğunu, farklı maddelerin bu atomun farklı şekillerde bir araya gelmesiyle oluştuğunu kabul etmiştir.
- Dört element fikri ilk çağ ve orta çağda Dalton’un ileri sürdüğü atom teorisine kadar kabul görmüştür. Yani Democritus’un atom düşüncesi yaklaşık 2000 yıl boyunca ikinci planda kalmıştır.
- Ebu’l Huzeyl, Cabir bin Hayyan, El Flazi, Farabi ve İbni Sina gibi İslam alimleri Orta Çağ boyunca dört temel elementi oluşturan asıl unsurun bölünemez olan atom olduğunu belirtmişlerdir. Hatta bazı İslam alimleri atomun da daha küçük taneciklerden oluştuğunu belirtmişlerdir.
- İngiliz bilim insanı John Dalton’un yaptığı deneysel çalışmalar sonucunda ortaya attığı atom teorisiyle Avrupa bilim dünyasında atom kavramının tekrar ortaya çıkmasını ve kabul görmeye başlamasını sağlamıştır.
- Atomun daha da küçük parçalardan oluştuğu Dalton’dan yaklaşık 50 sene sonra Marie Curie (Meri Küri) ve Becquerel (BekereI) gibi bilim insanlarının yaptığı çalışmalar sonucunda ispatlanmıştır.
- Günümüzde halen maddeyi oluşturan temel tanecikler tam olarak anlaşılmış değildir. Bilim insanları bu tanecikleri araştırmaya devam etmektedir.
Çok parçalı bir puzzle (yapboz) yaparken ilk parçayı yerine yerleştirmek ancak birkaç denemeden sonra mümkün olur. Parçalar doğru yerleştikçe işiniz kolaylaşır. Uzun uğraşlar sonucunda puzzle tamamlanır. Bilim insanları bugün sahip olduğumuz atomla ilgili bilgilere yapbozda olduğu gibi pek çok uğraş, deneme ve bilgi sonucunda ulaşmışlardır. Atomu daha iyi anlamak için bilim insanları araştırmalar yapmış, bunun sonucunda çeşitli atom modelleri geliştirmişlerdir. Deneysel gözlemlere dayanarak olayları, nesneleri, olguları akılcı bir biçimde açıklayan şekillere model denir. Model yetersiz kaldığında geçerliğini yitirebilir. Bu durumda yeni gözlem ve deneyler yapılarak elde edilen bulgular genişletilir ve yeni modeller ortaya atılır. Atom hakkında ilk bilimsel model John Dalton (Can Daltın) tarafından ortaya atılmıştır.
