9. Sınıf Biyoloji konu anlatımı ders notları çözümlü sorular örnekler

9. Sınıf Biyoloji Konu Anlatımları (Yeni Müfredat)

• 1. Tema: Yaşam
• 2. Tema: Organizasyon

1. Soru: I. Merdiven altından geçmek uğursuzluk getirir.
   II. Canlılar hücrelerden oluşmuştur.
   III. Sigara İçmek akciğer kanseri riskini artırmaktadır.
   IV. Bermuda üçgeni uçakların kaybolmasına neden olur.
   Yukarıdaki önermelerin hangileri bilimsel olarak kabul edilemez?

Soru: I. Bilim ve teknolojinin temel amaçları aynıdır.
ll. İnsanoğlu, bilimin ürettiği bilgileri teknoloji ile kendi yararına kullanır.
lll. Teknoloji ile bilimsel araştırmaların gelişmesini sağlayacak ürünler ortaya konulabilir.
Yukarıdakilerden hangileri bilim ve teknoloji ile ilgili doğru açıklamalardır?

Soru: “Bir hücrede hem anabolik hem de katabolik tepkimeler oluşur.” görüşüne;
I. Fotosentez ve nişasta sentezi
ll. Protein sentezi ve oksijenli solunum
IlI. Sindirim ve oksijensiz solunum
IV. Sindirim ve oksijenli solunum
V. Glikojen sentezi ve oksijensiz solunum
olaylarından hangileri örnek olarak verilebilir?

Soru: Aşağıdakilerden hangisi amino asitlerle ilgili yanlış bir açıklamadır?
A) Hem baz hem asit özellik gösterdikleri için vücuttaki pH değişikliklerinin tamponlanmasında rol oynarlar.
B) Proteinlerin yapı taşlarını oluştururlar.
C) Radikal grubunun (R) farklılığı nedeniyle birbirlerinden ayrılırlar.
D) Birbirlerine peptit bağlarıyla bağlanırlar.
E) Yüksek sıcaklıkta üç boyutlu yapılarını kaybederler.

Soru: Proteinlerle ilgili olarak aşağıdaki açıklamalardan hangisi doğru değildir?
A) İnsanda enerji kaynağı olarak depolanırlar.
B) Yapısal destek sağlamada rol oynarlar.
C) Bazı hormonların yapısını oluştururlar.
D) Vücutta bağışıklığın sağlanmasında görev yaparlar.
E) İnsanda oksijen taşınmasında görev yaparlar.

Hücre içindeki bütün yapım ve yıkım olaylarına metabolizma denir. Metabolizma ikiye ayrılır.

A) Anabolizma = Özümleme = Yapım: Küçük moleküllü maddelerin büyük moleküllü maddelere dönüşmesidir. Bütün sentez olayları anabolizmadır. Ör/ Protein sentezi, yağ sentezi, Fotosentez v.s

B) Katabolizma = Yadımlama = Yıkım: Büyük moleküllü maddelerin küçük moleküllü maddelere dönüşmesidir. Ör/ Solunum, Hidroliz (Sindirim)

Bilgi: Hidroliz ve Solunum olayı yıkım olaylarıdır ama aynı şey değildir. Hidrolizde Büyük organik maddeler hücre zarından geçebilecek hale getirilir. Oksijenli solunumda ise küçük organik maddeler inorganiğe kadar parçalanarak enerji elde edilir. Örneğin Nişastanın glikoza yıkımı hidroliz olayıdır ama Glikozun CO2 ve H2O ya yıkımı oksijenli solunum olayıdır.

• Enerji alan yani enerji harcanan tepkimelere endergonik tepkime, Enerji veren tepkimelere ise ekzergonik tepkime denir. Örneğin protein sentezi, fotosentez gibi anabolik tepkimeler endergonik, Solunum gibi katabolik tepkimeler ekzergoniktir.
• Genel olarak Gençlerde Anabolizma > Katabolizma, Ergin insanlarda Anabolizma = Katabolizma, Yaşlılarda ise Anabolizma < Katabolizma şeklindedir.
• Metabolizma hızı cinsiyete, yaşa, kiloya, çevre şartlarına, hormonlara ve yapılan işe göre değişebilir.
• Vücut ısısı çevreye göre değişmeyen, yani sabit ısılı olan hayvanlara sıcakkanlılar denir.
• Vücut ısısı çevreye göre değişen hayvanlara ise soğukkanlılar denir. Kuşlar ve memeliler sıcakkanlı, diğer hayvanlar soğukkanlıdır.
• Sıcakkanlılarda kışın, vücut çok ısı kaybeder. Bu ısıyı telafi etmek için metabolizmaları hızlanır. Yazın da metabolizmaları düşer. Soğukkanlılar ise değişken ısılı oldukları için kışın vücut ısıları düşer, yazın yükselir. Yani soğukkanlılarda yazın metabolizma daha hızlıdır. Örneğin yılanlar kış uykusuna yatarlar ve metabolizmaları çok düşer ama yazın metabolizmaları hızlanır.
• Genel olarak sıcakkanlıların metabolizması (Vücut ısısını sabit tutmak için) soğukkanlılardan daha hızlıdır.

ADAPTASYON

Canlının yaşama veya üreme şansını arttıran kalıtsal uyumlardır. Ör/ Balıkların çok sayıda yumurta bırakması ve çiçeklerin cezp edici renklere sahip olması üreme şansını arttıran adaptasyonlardır. Kaktüsün diken yapraklı olması, kutup tilkilerinin deri altında yağ depolaması, Azot bakımından fakir topraklarda yaşayan böcekçil bitkilerin böceği yakalaması, Bukalemunun ortamın rengini alması, Çiçek sineğinin eşek arısı gibi renklere sahip olup düşmanlarını korkutması ve bazı kelebeklerin ürkütücü renklere sahip olması, yaşama şansını arttıran adaptasyonlara örnektir. Adaptasyon tabiri dar bir kalıp içinde düşünülmemelidir. Canlıların doğuştan gelen, yaşama veya üreme şansını arttıran bütün özellikleri adaptasyondur.

MUTASYON

Yüksek sıcaklık, radyasyon gibi sebeplerle genin yapısının değişmesidir. Üreme hücreleri, üreme ana hücreleri ve zigottaki mutasyonlar kalıtsal olabilir. Ancak vücut hücresindeki mutasyonlar kalıtsal değildir. İnsanlarda altıparmaklılık mutasyona örnek verilebilir.