KANUNLAR DOĞUYOR

Hukuk, toplum düzenini sağlamak için çıkarılmış ve devlet eliyle güçlendirilmiş kurallar bütünüdür. İlk Çağ hukuk kuralları kaynağını akıl, gelenek ve kutsal kitaplardan almaktaydı. Yazının icadından önce hukuk kuralları sözlüydü. Coğrafyanın, hayat tarzının ve birlikte yaşama tecrübesinin etkisiyle oluşan sözlü hukuk kuralları (töre), dinamik ve ihtiyacı karşılayacak bir yapıya sahipti.

s Bilinen ilk yazılı kanunlar Sümer Kralı Urukagina tarafından hazırlatılmıştır. Babil Kralı Hammurabi’nin yaptığı Hammurabi Kanunları “dişe diş, göze göz” şeklinde hükümler içermekteydi.

s Hitit kanunları Sami kanunlarından farklı olup Sümer kanunları gibi insancıldır. Evlenme, boşanma, nikah ve nişan gibi aile ile ilgili hususlara yer verilmiştir. Kadınlara da boşanma hakkı tanınmıştır. İlk defa kasten öldürme ile kazara adam öldürme birbirinden ayrılmıştır.

s İbraniler bilinen ilk tek tanrılı inancı benimsemişlerdir. Yahu inancına göre Tanrı ile İsrailoğulları arasında yapılan anlaşmayı içeren, Yahudilerin kutsal kitabına Hıristiyanlar, Eski Ahit demektedir. “On Emir”, Eski Ahitin ilk ve en önemli kısmı Tevrat’ta geçmektedir.

Urukagina Kanunları

» Hukuk devleti anlayışına ilk kez yer vermiştir.
» Çok ağır olmayan suçlara para cezası uygulanmıştır. (Fidye esası)
» Rahiplerin toplumu sömürmesi karşılığında vatandaşın temel haklarını korumayı hedeflemiştir.

Hammurabi Kanunları

» Yönetimle ilgili kurallara yer verdiği için ilk anayasa niteliği taşımaktadır.
» İşlediği suçun aynısını suçluya uygulama cezası verilmiştir. (Kısas esası)
» Sami geleneklerinden ve Urukagina kanunlarından yararlanılarak hazırlanmıştır.

Hammurabi Kanunları’nın Bazı Hükümleri

• Bir tapınakta veya hükümdar hazinesinde hırsızlık yapan ölümle cezalandırılır.
• Birisini suçlayan ispata mecburdur. İspat edemezse ölüm cezasına çarptırılır.
• Bir adam başka bir kişinin özgürlüğünü kısıtlayacak şekilde hareket ederse aynı ceza ona verilir.
• Babasını döven evladın iki eli kesilir.
• Bir adamın gözünü çıkaranın gözü çıkarılır.
• Eğer bir kişi başkasının kemiğini kırarsa onun kemiği de kırılır.
• Bir evde yangın çıkar ve oraya yangını söndürmeye gelen bir kimse evin sahibinin malında göz gezdirip evin sahibinin malını alırsa, kendisi de aynı ateşe atılır.
• Bir adam bir çocuğu evlatlık alır ve oğlu olarak ona ismini verirse ve onu besleyip büyütürse, büyümüş bu çocuk bir daha geri istenemez.
• Bir kişi kendisiyle aynı sınıftaki bir kişinin dişine zarar verirse onun da dişi çekilir. Eğer bir kişi kendinden daha alt sınıftaki bir kişinin dişine zarar verirse 166 gr. gümüş öder.
• Bir inşaatçı herhangi bir kişi için bir ev inşa eder ve bu binayı uygun bir şekilde yapmazsa ve inşa ettiği bina yıkılıp ev sahibini öldürürse inşaatı yapan da öldürülür.