Fizikte sıvılar üzerinde etkili olan iki önemli kavram; kaldırma kuvveti ve sıvılardaki basıncı oluşturan kuvvettir. Kaldırma kuvveti, bir cismin sıvı içinde batmasını engellerken ya da yüzmesini sağlarken, sıvılardaki basıncı oluşturan kuvvet sıvının kendi ağırlığı nedeniyle oluşur. Bu iki kavram birbirleriyle yakından ilişkilidir ve 9. sınıf fizik müfredatında sıklıkla birlikte ele alınır. Bu yazıda, kaldırma kuvveti ve sıvılardaki basıncı oluşturan kuvvet arasındaki ilişkiyi açıklayıp test çözüm stratejilerini sunacağız.

9. Sınıf Kaldırma Kuvveti ile Sıvılardaki Basıncı Oluşturan Kuvvet Arasındaki İlişki Testleri (Yeni Müfredat)

Çözümlü Örnek Test Soruları

1. Soru:
Kaldırma kuvveti nasıl oluşur?

a) Sıvıların basıncı her yönde eşit uygulamasından dolayı
b) Sıvıların sadece yukarı yönlü basınç uygulamasından dolayı
c) Sıvıların ağırlığı nedeniyle sadece aşağıya doğru uygulanan kuvvetten dolayı
d) Sıvıların kütlesinin sabit kalmasından dolayı

Çözüm: Kaldırma kuvveti, sıvıların her yöne basınç uygulamasıyla oluşur. Cismin alt kısmındaki sıvı basıncı, üst kısmındaki basınçtan daha büyük olduğu için net bir yukarı yönlü kaldırma kuvveti oluşur.
Cevap: a) Sıvıların basıncı her yönde eşit uygulamasından dolayı

2. Soru:
Kaldırma kuvveti ile sıvı basıncı arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisidir?

a) Kaldırma kuvveti, sıvı basıncından bağımsızdır.
b) Kaldırma kuvveti, sıvı basıncının alt ve üst seviyelerde farklı olmasından kaynaklanır.
c) Sıvı basıncı sadece cismin ağırlığına bağlıdır.
d) Sıvı basıncı, kaldırma kuvvetini azaltır.

Çözüm: Kaldırma kuvveti, sıvı basıncının cismin alt ve üst tarafında farklı olmasından kaynaklanır. Alt taraftaki basınç, üst taraftan daha büyük olduğunda kaldırma kuvveti oluşur.
Cevap: b) Kaldırma kuvveti, sıvı basıncının alt ve üst seviyelerde farklı olmasından kaynaklanır.

3. Soru:
Bir cisme etki eden kaldırma kuvveti ile sıvı basıncı arasındaki ilişkiyi hangi yasa açıklar?

a) Newton’un Birinci Yasası
b) Arşimet Prensibi
c) Pascal Prensibi
d) Boyle Yasası

Çözüm: Arşimet Prensibi, bir sıvı içinde batırılan cismin, taşırdığı sıvının ağırlığı kadar kaldırma kuvvetine maruz kaldığını söyler. Bu kaldırma kuvveti, sıvı basıncının etkisiyle oluşur.
Cevap: b) Arşimet Prensibi

4. Soru:
Bir sıvı içerisinde tamamen batmış bir cisme etki eden kaldırma kuvveti nasıl hesaplanır?

a) Cismin kütlesi ile
b) Cismin hacmi ile
c) Cismin hacmi ve sıvının yoğunluğunun çarpımı ile
d) Cismin ağırlığı ile

Çözüm: Tamamen batmış bir cisme etki eden kaldırma kuvveti, cismin hacmi ve sıvının yoğunluğunun çarpımı ile hesaplanır. Formül: Kaldırma Kuvveti = Sıvının yoğunluğu x G x Cismin hacmi
Cevap: c) Cismin hacmi ve sıvının yoğunluğunun çarpımı ile

5. Soru:
Kaldırma kuvveti ile sıvı basıncı arasındaki ilişkiye göre, cisim derine indikçe kaldırma kuvveti nasıl değişir?

a) Artar
b) Azalır
c) Sabit kalır
d) Cisim tamamen batar

Çözüm: Cisim derine indikçe sıvı basıncı artar, ancak kaldırma kuvveti cismin hacmine ve sıvının yoğunluğuna bağlıdır, bu yüzden cismin derinliği kaldırma kuvvetini etkilemez.
Cevap: c) Sabit kalır

6. Soru:
Sıvılarda kaldırma kuvveti ile sıvı basıncı arasındaki ilişkiye göre, kaldırma kuvveti hangi yönde etki eder?

a) Aşağı doğru
b) Yana doğru
c) Yukarı doğru
d) Sabit kalır

Çözüm: Kaldırma kuvveti, sıvı basıncının cismin alt tarafında daha yüksek olması nedeniyle yukarı doğru etki eder.
Cevap: c) Yukarı doğru

7. Soru:
Bir sıvı içinde yüzen bir cisim için kaldırma kuvveti ile cismin ağırlığı arasındaki ilişki nasıldır?

a) Kaldırma kuvveti cismin ağırlığından küçüktür.
b) Kaldırma kuvveti cismin ağırlığına eşittir.
c) Kaldırma kuvveti cismin ağırlığından büyüktür.
d) Kaldırma kuvveti ve ağırlık arasında ilişki yoktur.

Çözüm: Bir sıvı içinde yüzen bir cisim için kaldırma kuvveti, cismin ağırlığına eşittir. Bu nedenle cisim dengede kalır ve batmaz.
Cevap: b) Kaldırma kuvveti cismin ağırlığına eşittir.