İvme 9. Sınıf Fizik
İvme, bir cismin hızının değişim oranını ifade eden bir vektörel büyüklüktür. Yani, bir cismin hızı ne kadar hızlı değişiyorsa, o cismin ivmesi o kadar büyük olur.
Tenis topunun hareketi de ivmeli harekete örnektir. Top atıldığı noktada hızlanır. Yavaşlayarak çıkabileceği en yüksek noktaya çıkar ve tekrar hızlanarak aşağıya doğru hareket eder.
> Birim zamanda hızdaki değişim ivmedir.
> Birim kütleye etkiyen kuvvet de ivmedir.
> Hızlanan, yavaşlayan ya da dönüş yapan araç ivmeli hareket yapar.
> İvme’nin simgesi 
dır.
> İvme, vektörel kavramdır.
İvme’nin SI (Uluslararası Birim) sistemindeki birimi m/s2 dir.
Hareketlinin zamanla hızı değişiyorsa ivmeli hareket yapar.
Düzgün doğrusal harekette hız sabit olduğu için ivme sıfırdır.
İvme = Hız Değişimi / Zaman Değişimi
- İvme bağıntısında hız değişimi negatif ya da pozitif değer alabilir. Bu nedenle ivme değeri de negatif ya da pozitif olabilir.
- Cisim pozitif yönde hızlanıyorsa, hız değişimi ve ivme pozitiftir.
- Cisim pozitif yönde yavaşlıyorsa, hız değişimi ve ivme negatiftir.
- Cisim sabit hızla gidiyorsa, hız değişimi ve ivme sıfırdır.
- Havalanmak için pistte hızlanan uçak, yolcu almak için durağa yanaşan otobüs, sabit süratle döner kavşakta dolanan araç ivmeli hareket yapmaktadır.
İvme Tonguç Akademi
İvme Pelin Kılıç
İvme Konu Anlatımı 9. sınıf fizik çözümlü sorular örnekler ders notu video
Trafik ışıklarına doğru giden bir araba kırmızı ışık yandığını görünce yavaşlar ve durur. Yeşil ışık yanınca harekete geçer ve hızlanır. Durağa yaklaşan otobüs yavaşlar ve durur. Yolcuları aldıktan sonra harekete geçer.
Bir hareketlinin hızı sabit kaldığında onun hareketine düzgün doğrusal hareket demiştik. Yukarıdaki örneklerde olduğu gibi günlük hayatımızda hareketlinin hızı her zaman sabit değildir. Hız bazen artar, bazen azalır.
Hareketlilerin hızındaki birim zamanda meydana gelen değişmeye ivme denir. İvme, vektörel bir büyüklüktür ve a harfiyle gösterilir. İvme = Hız Değişimi / Zaman Değişimi
Denklemde hızın birimi m/s, zamanın birimi metre olduğundan ivmenin birimi m/s2 çıkar. Araç sabit a ivmesiyle t süre hareket ederse aracın hızında meydana gelen değişme, Dv = a.t dir.
V2 - V1 = a.t denkleminden son hız bulunur.
Soru: Konum – zaman grafiği şekildeki gibi olan bir cismin hareketi için,
Nilay : Cisim 0 – t arasında sabit hızlı hareket yapıyor.
Kemal : Cisim t – 2t aralığında sabit hızlı hareket yapıyor.
Caner : Cismin 2t – 3t aralığındaki hızının büyüklüğü 0 – t aralığındakinin iki katıdır.
yorumlarını yapan öğrencilerden hangilerinin yorumu doğrudur?
ÇÖZÜM: Aracın 0 – t aralığındaki hızı; vtx1= dir.
Aracın t – 2t aralığındaki hızı; v2 = 0 dır.
Aracın 2t – 3t aralığındaki hızı; v3 = tx2 dir.
Buna göre, Nilay ve Caner doğru yorum yapmıştır.
Soru: Doğrusal yolda hareket eden bir cisim sabit süratle K den N ye 20 s de gelerek, sabit süratle N den dönüp M ye 5 s de geliyor.
Buna göre, cismin hız – zaman ve konum – zaman grafikleri nasıl olur?
Çözüm: KN arasındaki hızının büyüklüğü, v1 = 15 m/s dir.
NM arasındaki hızının büyüklüğü, –20 m/s dir.
Buna göre, hız – zaman grafiği şekildeki gibi olur.
Konumlara bakarak yer değiştirme grafiğini çizelim.
Buna göre, cismin konumu
t = 0 anında – 100 m
t = 20 s anında +200
t = 25 s anında +100 m olur. Konum – zaman grafiği şekildeki gibi olur.