Trafik ışıklarına doğru giden bir araba kırmızı ışık yandığını görünce yavaşlar ve durur. Yeşil ışık yanınca harekete geçer ve hızlanır. Durağa yaklaşan otobüs yavaşlar ve durur. Yolcuları aldıktan sonra harekete geçer.
Bir hareketlinin hızı sabit kaldığında onun hareketine düzgün doğrusal hareket demiştik. Yukarıdaki örneklerde olduğu gibi günlük hayatımızda hareketlinin hızı her zaman sabit değildir. Hız bazen artar, bazen azalır.
Hareketlilerin hızındaki birim zamanda meydana gelen değişmeye ivme denir. İvme, vektörel bir büyüklüktür ve a harfiyle gösterilir. İvme = Hız Değişimi / Zaman Değişimi
Denklemde hızın birimi m/s, zamanın birimi metre olduğundan ivmenin birimi m/s2 çıkar. Araç sabit a ivmesiyle t süre hareket ederse aracın hızında meydana gelen değişme, Dv = a.t dir.
V2 - V1 = a.t denkleminden son hız bulunur.
Soru: Konum – zaman grafiği şekildeki gibi olan bir cismin hareketi için,
Nilay : Cisim 0 – t arasında sabit hızlı hareket yapıyor.
Kemal : Cisim t – 2t aralığında sabit hızlı hareket yapıyor.
Caner : Cismin 2t – 3t aralığındaki hızının büyüklüğü 0 – t aralığındakinin iki katıdır.
yorumlarını yapan öğrencilerden hangilerinin yorumu doğrudur?
ÇÖZÜM: Aracın 0 – t aralığındaki hızı; vtx1= dir.
Aracın t – 2t aralığındaki hızı; v2 = 0 dır.
Aracın 2t – 3t aralığındaki hızı; v3 = tx2 dir.
Buna göre, Nilay ve Caner doğru yorum yapmıştır.
Soru: Doğrusal yolda hareket eden bir cisim sabit süratle K den N ye 20 s de gelerek, sabit süratle N den dönüp M ye 5 s de geliyor.
Buna göre, cismin hız – zaman ve konum – zaman grafikleri nasıl olur?
Çözüm: KN arasındaki hızının büyüklüğü, v1 = 15 m/s dir.
NM arasındaki hızının büyüklüğü, –20 m/s dir.
Buna göre, hız – zaman grafiği şekildeki gibi olur.
Konumlara bakarak yer değiştirme grafiğini çizelim.
Buna göre, cismin konumu
t = 0 anında – 100 m
t = 20 s anında +200
t = 25 s anında +100 m olur. Konum – zaman grafiği şekildeki gibi olur.