İTTİHAT VE TERAKKİ CEMİYETİ’NİN MİLLİ EKONOMİ POLİTİKASI

Osmanlı Devleti’nin son dönemi savaşlar, kayıplar ve yokluklar içinde geçti. Trablusgarp Savaşı’nı sürdürürken Balkan Savaşları başladı.

Trablusgarp’ı gözden çıkardı fakat Balkan Savaşlarında beklediği başarıyı sağlayamadı. Yaralarını henüz sarmadan 4 yıl sürecek olan büyük ve kanlı bir savaşın içinde buldu kendini. Bu yokluk döneminde bazı kimselerin karaborsacılık yapmaları üzerine İttihatçı yönetim doğrudan ekonomiye müdahale etmek zorunda kaldı.

1915’te Anadolu Milli Mahsulat Anonim Şirketi kuruldu. Tarım ürünlerinin stoklanması ve yüksek fiyattan satılmasının önüne geçilmeye çalışıldı.

1916’da Milli Ekmekçiler Anonim Şirketi gibi şirketler kurularak halkın temel ihtiyaçları karşılanmaya çalışıldı.

1917’de İtibar-ı Milli Bankası kuruldu. Bu bankaya Osmanlı tebaası olmayan kimseyi hissedar olarak almadılar. 1918’de Milli İktisat Bankası kuruldu. Bu bankalara geniş yetkiler tanındı. Sanayi, ticaret, tarım alanlarında yerli ekonomistlerin desteklenmesi amaçlandı. Bu bankaların Anadolu’da şubeleri açıldı. Büyük bir sermaye elde edilmiş oldu.

Bankacılığın yanında kooperatifçilik de gelişti. Kara Kemal Bey’in gayretleriyle birçok kooperatif kurularak halka temel gıdalar uygun fiyatlara satılıyordu. İttihat ve Terakki Cemiyeti Osmanlı piyasasındaki yabancı tüccarların hakimiyetini kırmak istiyordu. Bu noktada önce askerlere sonra memurlara sonra da esnafa dayanarak çözüm üretmeye çalışmışlardır. Yaptıkları çalışmalarla yeni Türk Devleti’ne küçümsenmeyecek bir miras bıraktılar.

Fakat ittihatçılar 1918’de I. Dünya Savaşı’nın kaybedilmesinin baş sorumlusu görüldüklerinden gözden düştüler. Bazı ileri gelen ittihatçılar tutuklandı. Bazıları yurt dışına kaçtılar. Milli İktisat politikasının mimarı Kara Kemal Bey’de tutuklandı.