Soru 1:
Bir öğretmen, sınıfındaki öğrencilerin matematik notlarıyla ilgili bir araştırma yapmaktadır. Öğretmen, sınıfın not ortalamasını bulmak için her öğrencinin notunu toplar ve öğrenci sayısına böler. Sınıftaki öğrencilerin notları şu şekildedir: 85, 90, 78, 92, 88, 76, 84, 91.
a) Sınıfın not ortalamasını bulun.
b) Öğrencilerin notlarına bakarak notların aritmetik ortalamaya yakın olup olmadığını yorumlayın.
Çözüm:
a) Not ortalamasını bulmak için tüm notları toplayalım ve öğrenci sayısına bölelim:
Notların toplamı = 85 + 90 + 78 + 92 + 88 + 76 + 84 + 91 = 684
Öğrenci sayısı = 8
Ortalama = 684 / 8 = 85.5
b) Notlar genel olarak aritmetik ortalama olan 85.5’e yakın. Notlar arasında büyük bir farklılık yok, yani notlar homojen bir şekilde dağılmıştır. Bu durumda, notların aritmetik ortalamaya yakın olduğunu söyleyebiliriz.
Soru 2:
Bir araştırmacı, bir şehirde yaşayan kişilerin yaşlarına göre yapılan bir anket sonucunda şu yaş gruplarını elde etmiştir: 10-20 yaş arası 15 kişi, 21-30 yaş arası 25 kişi, 31-40 yaş arası 30 kişi, 41-50 yaş arası 20 kişi ve 51-60 yaş arası 10 kişi.
a) Yaş gruplarına göre hangi yaş aralığında en çok kişi olduğunu bulun.
b) Araştırmacının topladığı verileri kullanarak bir histogram oluşturun.
Çözüm:
a) En çok kişinin olduğu yaş grubu 31-40 yaş arasıdır ve bu grupta 30 kişi vardır.
b) Histogram oluştururken yaş gruplarını x ekseninde, kişilerin sayılarını ise y ekseninde gösteririz. Histogramda her yaş grubu için bir sütun çizilir:
- 10-20 yaş arası → 15 kişi
- 21-30 yaş arası → 25 kişi
- 31-40 yaş arası → 30 kişi
- 41-50 yaş arası → 20 kişi
- 51-60 yaş arası → 10 kişi
Histogramda en yüksek sütun 31-40 yaş grubuna karşılık gelir.
Soru 3:
Bir öğrenci, sınıfındaki arkadaşlarının hangi sporları yaptığını öğrenmek için bir anket düzenler. Ankette arkadaşlarının basketbol, futbol, yüzme ve tenis gibi sporları yaptığını öğrenir. Toplam 30 öğrenciye anket uygulanmış ve sonuçlar şu şekildedir: 10 kişi futbol, 8 kişi basketbol, 5 kişi yüzme, 7 kişi tenis yapıyor.
a) Anket sonuçlarını dairesel grafikle gösterin.
b) Hangi sporun sınıfta en popüler olduğunu bulun.
Çözüm:
a) Dairesel grafiği oluşturmak için her spor dalını yapan kişi sayısının, toplam kişi sayısına oranını bulmamız gerekir. Her bir sporun oranı şu şekilde bulunur:
- Futbol: 10 kişi / 30 kişi = 1/3 = 120°
- Basketbol: 8 kişi / 30 kişi ≈ 96°
- Yüzme: 5 kişi / 30 kişi ≈ 60°
- Tenis: 7 kişi / 30 kişi ≈ 84°
Dairesel grafikte bu açı değerlerine karşılık gelen dilimler çizilir.
b) Futbol 10 kişi ile en çok yapılan spor olduğuna göre sınıfta en popüler spor futboldur.
Soru 4:
Bir market, haftalık olarak sattığı ürünlerin satış sayılarını takip etmektedir. Geçen hafta markette şu ürünler satılmıştır: 150 ekmek, 200 süt, 180 yumurta, 90 peynir ve 130 yoğurt.
a) Bu ürünlerin satış oranlarını bulun ve pasta grafiği oluşturun.
b) Hangi ürün en fazla satılmıştır?
Çözüm:
a) Pasta grafiğini oluşturmak için her ürünün satış miktarını toplam satışa oranlamalıyız. Toplam satış şu şekildedir:
Toplam satış = 150 + 200 + 180 + 90 + 130 = 750
Her bir ürünün oranı:
- Ekmek: 150 / 750 = 1/5 = %20
- Süt: 200 / 750 = 4/15 ≈ %26.67
- Yumurta: 180 / 750 = 6/25 = %24
- Peynir: 90 / 750 = 12/100 = %12
- Yoğurt: 130 / 750 ≈ %17.33
b) En fazla satılan ürün süttür (%26.67 oranıyla).
Soru 5:
Bir anket araştırmasında öğrencilere en sevdikleri renk sorulmuş ve şu sonuçlar elde edilmiştir: 25 öğrenci mavi, 20 öğrenci kırmızı, 15 öğrenci sarı ve 10 öğrenci yeşil rengi seviyor.
a) Bu sonuçları çubuk grafik kullanarak gösterin.
b) En sevilen ve en az sevilen rengi belirleyin.
Çözüm:
a) Çubuk grafikte her bir renk için bir çubuk oluşturulur. X ekseni renkleri (mavi, kırmızı, sarı, yeşil), Y ekseni ise öğrenci sayısını gösterir:
- Mavi: 25 öğrenci
- Kırmızı: 20 öğrenci
- Sarı: 15 öğrenci
- Yeşil: 10 öğrenci
b) En sevilen renk mavidir (25 öğrenci), en az sevilen renk ise yeşildir (10 öğrenci).