İstanbul’un Resmen İşgali (16 Mart 1920)
Anlaşma Devletleri, Mebuslar Meclisinin açılmasına karışmamışlardı. Çünkü meclisin açılmasıyla Millî Mücadelenin zayıflayacağını, padişah ve İstanbul Hükümetinin otoritesinin güçleneceğini düşünüyorlardı. Misakı Milli kararlarının çıkması üzerine meclise baskı yapmaya başladılar. Amaçları Misakı Milli kararlarının geri alınmasını sağlamaktı. Bu amaçları gerçekleşmeyince 16 Mart 1920’de İstanbul’u resmen işgal ettiler. Mebuslar Meclisini basarak Kuvayı Milliye yanlısı milletvekillerinin bir kısmını tutukladılar ve Malta’ya sürgüne gönderdiler.
Anlaşma Devletleri, İstanbul’un her tarafına bildiriler asarak millî hareketin sona erdirilmesini, aksi hâlde İstanbul’un Türklerin elinden alınacağını bildirdiler. Bu tutumlarıyla Türk milletine gözdağı vermek istemişlerdir.
Temsil Heyetinin İstanbul’un İşgaline Karşı Aldığı Önlemler
- İstanbul ile telefon ve telgraf görüşmelerini kestirmiştir. Anadolu’da bulunan resmî ve özel bütün mali kuruluşların para ve kıymetli eşyaları tespit edilerek İstanbul’a gönderilmesi yasaklanmıştır.
- İstanbul’da yapılan tutuklamalara karşılık Anadolu’da görevli olan Anlaşma Devletleri subaylarını tutuklatmıştır. İstanbul ve Adana’dan Anadolu içlerine işgal güçlerinin sevkiyatını önlemek amacıyla Geyve ve Ulukışla civarındaki demir yollarını tahrip ettirmiştir.
İstanbul’un İşgalinin Sonuçları
- İstanbul’un işgali Anadolu hareketine katılımları artırmıştır. İstanbul’dan kaçan aydın, asker ve milletvekilleri Millî Mücadele’ye ve daha sonra açılacak olan TBMM’ye katılmıştır.
- Anlaşma Devletlerinin Kuvayı Milliyeye karşı olduğunu ilan etmesini istemeleri üzerine Sadrazam Salih Paşa bu öneriyi reddederek istifa etmiştir. Nisan 1920’de Damat Ferit Paşa yeniden sadrazamlığa getirilmiştir.
- İstanbul’un işgalinden sonra padişah 11 Nisan 1920’de Mebuslar Meclisini feshetmiştir. Anlaşma Devletlerinin Mebuslar Meclisini kapattırmaları millî iradeyi yok etmeyi amaçladıklarını göstermektedir.
- İstanbul’un resmen işgali üzerine padişah ve İstanbul Hükümeti tamamen Anlaşma Devletlerinin denetimine girmiştir.
- Osmanlı Mebuslar Meclisinin kapanması, Mustafa Kemal’e Ankara’da TBMM’yi açma olanağı sağlamıştır.