Anlaşma Devletleri, Mebuslar Meclisinin açılmasına karışmamışlardı. Çünkü meclisin açılmasıyla Millî Mücadelenin zayıflayacağını, padişah ve İstanbul Hükümetinin otoritesinin güçleneceğini düşünüyorlardı. Misakı Milli kararlarının çıkması üzerine meclise baskı yapmaya başladılar. Amaçları Misakı Milli kararlarının geri alınmasını sağlamaktı. Bu amaçları gerçekleşmeyince 16 Mart 1920’de İstanbul’u resmen işgal ettiler. Mebuslar Meclisini basarak Kuvayı Milliye yanlısı milletvekillerinin bir kısmını tutukladılar ve Malta’ya sürgüne gönderdiler.

Anlaşma Devletleri, İstanbul’un her tarafına bildiriler asarak millî hareketin sona erdirilmesini, aksi hâlde İstanbul’un Türklerin elinden alınacağını bildirdiler. Bu tutumlarıyla Türk milletine gözdağı vermek istemişlerdir.

Temsil Heyetinin İstanbul’un İşgaline Karşı Aldığı Önlemler

• İstanbul ile telefon ve telgraf görüşmelerini kestirmiştir. Anadolu’da bulunan resmî ve özel bütün mali kuruluşların para ve kıymetli eşyaları tespit edilerek İstanbul’a gönderilmesi yasaklanmıştır.
• İstanbul’da yapılan tutuklamalara karşılık Anadolu’da görevli olan Anlaşma Devletleri subaylarını tutuklatmıştır. İstanbul ve Adana’dan Anadolu içlerine işgal güçlerinin sevkiyatını önlemek amacıyla Geyve ve Ulukışla civarındaki demir yollarını tahrip ettirmiştir.

İstanbul’un İşgalinin Sonuçları

• İstanbul’un işgali Anadolu hareketine katılımları artırmıştır. İstanbul’dan kaçan aydın, asker ve milletvekilleri Millî Mücadele’ye ve daha sonra açılacak olan TBMM’ye katılmıştır.
• Anlaşma Devletlerinin Kuvayı Milliyeye karşı olduğunu ilan etmesini istemeleri üzerine Sadrazam Salih Paşa bu öneriyi reddederek istifa etmiştir. Nisan 1920’de Damat Ferit Paşa yeniden sadrazamlığa getirilmiştir.
• İstanbul’un işgalinden sonra padişah 11 Nisan 1920’de Mebuslar Meclisini feshetmiştir. Anlaşma Devletlerinin Mebuslar Meclisini kapattırmaları millî iradeyi yok etmeyi amaçladıklarını göstermektedir.
• İstanbul’un resmen işgali üzerine padişah ve İstanbul Hükümeti tamamen Anlaşma Devletlerinin denetimine girmiştir.
•  Osmanlı Mebuslar Meclisinin kapanması, Mustafa Kemal’e Ankara’da TBMM’yi açma olanağı sağlamıştır.

Test Soruları ve Çözümleri

Soru 1:

İstanbul’un 16 Mart 1920’de resmen işgal edilmesinin en önemli nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Osmanlı hükümetinin İtilaf Devletleri’ne karşı savaş ilan etmesi
B) Son Osmanlı Mebusan Meclisi’nin Misak-ı Milli’yi kabul etmesi
C) İstanbul’da büyük bir depremin meydana gelmesi
D) Mustafa Kemal’in İstanbul’a gelerek direnişi organize etmesi

Çözüm:
İtilaf Devletleri, Son Osmanlı Mebusan Meclisi’nde kabul edilen Misak-ı Milli kararlarını (milli sınırlar ve bağımsızlık vurgusu) tehlikeli bularak İstanbul’u işgal etmiştir.
Cevap: B

---

Soru 2:

İstanbul’un işgali sırasında aşağıdaki gelişmelerden hangisi yaşanmıştır?
A) TBMM’nin Ankara’da açılması
B) Şeyhülislam’ın Kuva-yı Milliye’yi destekleme fetvası yayınlaması
C) İtilaf kuvvetlerinin Meclis-i Mebusan’ı basarak bazı milletvekillerini tutuklaması
D) İstanbul Hükümeti’nin işgali tanımayarak Anadolu’ya geçmesi

Çözüm:
16 Mart 1920’de İngiliz askerleri Meclis-i Mebusan’ı basmış, Rauf Orbay gibi önde gelen milletvekillerini tutuklayarak Malta’ya sürgün etmiştir.
Cevap: C

---

Soru 3:

İstanbul’un işgaline tepki olarak Mustafa Kemal Paşa’nın aldığı önlem aşağıdakilerden hangisidir?
A) İstanbul ile tüm resmi haberleşmeyi kesme
B) Halkı işgal kuvvetlerine karşı silahlı direnişe çağırma
C) Ankara’da olağanüstü yetkilere sahip bir meclis toplama
D) İtilaf Devletleri’ne teslim olma teklifi gönderme

Çözüm:
Mustafa Kemal, işgalin ardından 23 Nisan 1920’de TBMM’yi açarak milli mücadelenin merkezini Ankara’ya taşımıştır.
Cevap: C

---

Soru 4:

İstanbul’un işgali sonrası İtilaf Devletleri’nin amaçları arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Anadolu’daki direniş hareketini bastırmak
B) Osmanlı Devleti’ni tamamen ortadan kaldırmak
C) Misak-ı Milli kararlarını geçersiz kılmak
D) İstanbul Hükümeti üzerinde baskı kurmak

Çözüm:
İtilaf Devletleri, Osmanlı’yı fiilen etkisiz hale getirmekle yetinmiş, hukuki varlığını (saltanat) Lozan’a kadar sürdürmesine göz yummuştur.
Cevap: B

---

Soru 5:

İstanbul’un işgali, Kurtuluş Savaşı sürecinde hangi sonucu doğurmuştur?
A) Anadolu’daki direnişin zayıflaması
B) Milli mücadelenin meşruiyetinin artması ve Ankara’nın öne çıkması
C) İtilaf Devletleri’nin Sevr Antlaşması’nı yürürlükten kaldırması
D) Padişah Vahdettin’in Anadolu’ya geçerek Milli Mücadele’ye katılması

Çözüm:
İşgal, İstanbul Hükümeti’nin acizliğini ortaya koymuş, halkın ve aydınların Ankara’ya desteğini artırmıştır.
Cevap: B

---