DEVLET YÖNETİMİ

Devletin başında yetkisini Göktanrıdan aldığına inanılan bir hükümdarlar bulunurdu. Bu anlayışa “Kut anlayışı” denirdi. Bu nedenle “Ülke hanedan üyelerinin ortak malıdır.” anlayışı egemendi.

Devlet; aile, oba, oymak ve boylardan oluşurdu.

Ülke Doğu ve Batı diye ikiye ayrılıp yönetilirdi. Buna “İkili Teşkilat ” denirdi.

Hakanın eşi olan Hatun da yönetimde görev alır. Kurultay toplantılarına katılır, elçileri kabul ederdi. Hükümdarın yanında boy beylerinden oluşan Toy (Kurultay) hükümdara danışmanlık yapardı.

ORDU

Türklerde eli silah tutan herkes asker sayılmıştır.

Türk ordusunun temeli atlı birliklere dayanmaktaydı.

Türklerde ordu – millet anlayışı hakimdi.

İlk düzenli ordu Mete Han döneminde onluk sisteme göre kurulmuştur.

HUKUK

Türklerde toplum ilişkileri ve devlet idaresi töreye göre düzenlenmiştir.

Töre, yazılı olmayan hukuk kurallarıdır.

Hakan dahil tüm toplum bu kurallara uymak zorundadır.

Törenin değişmeyen hükümleri adalet, eşitlik ve iyiliktir.

Adam öldürme, vatana ihanet, ordudan kaçma, zina ve hırsızlık gibi suçların cezası idamdır.

Göçebe yaşam tarzından dolayı hapis cezaları on günü geçmezdi.

Kağanın başında bulunduğu yüksek mahkeme siyasi davalara bakardı.

DİN

Türklerde en yaygın olan inanç Göktanrı’dır.

Tanrının tek olduğuna inanılmış, ölümden sonraki yaşamın devam ettiği düşünülmüş ve ölen kişiler önemli eşyalarıyla birlikte gömülmüştür.

Türkler ilişkide bulundukları toplumların dinine müdahale etmemiş, bu konuda hoşgörülü olmuşlardır.

Türklerde cenaze törenlerine ”Yuğ”, mezarlara “Kurgan” denmiştir.

Mezarların başına “Balbal” denilen taşlar dikilmiş, bu taşlar ölen kişinin hayatta iken öldürdüğü kişilerin sayısını simgelemiştir.

SOSYAL ve EKONOMİK HAYAT

Toprakların devlete ait olması ve göçebe yaşam tarzının benimsenmesi sosyal sınıf ayrımının oluşmasını engellemiştir.

Ekonomi, göçebeliğin de etkisiyle daha çok hayvancılığa dayanmaktaydı.

Çinlilerle sınır ticareti yapılmış, hayvan kürkleri satılmış, buna karşılık ipek alınmıştır.

Uygurların yerleşik düzene geçmesiyle tarımsal üretim de görülmüştür.

YAZI — EDEBİYAT ve SANAT

Türkler, Göktürk ve Uygur alfabelerinin yanı sıra, Arap ve Latin alfabelerini de kullanmışlardır.

Yazılı döneme geç girildiği için sözlü edebiyat gelişmiştir.

Destanlar sözlü edebiyatın ilk örnekleridir.

Türk Tarihi hakkında ilk Türkçe yazılı belgeler Orhun Kitabeleri’dir.

Göçebe kültürün bir sonucu olarak Türk sanatında hayvan figürleri fazla yer almıştır (Sanatta Hayvan Üslubu).

Çadır sanatı, deri giysiler, at koşumları ve dokumacılık gelişmiştir.

Türkler astronomi bilimiyle de uğraşmışlar ve On İki Hayvanlı Türk Takvimi’ni kullanmışlardır.