İslam dininin bilimsel çalışmaları teşviki sayesinde Müslümanlar öğrenmeyi, ilim sahibi olmayı, insanlık görevi ve ibadet olarak algılamışlardır. Öğrenme ve düşünme yeteneğine sahip insanın, aklını kullanarak kendini, alemi ve Allah’ı tanıyacağına dair anlayış İslam alimlerinin matematik, mantık, fizik, kimya, astronomi gibi bilimlerle ve felsefeyle uğraşmalarında etkili olmuştur.
İslam alimleri, dogmatizme sapmadan, özgürce ve cesaretle ilmî çalışmalarını sürdürmüştür. Kur’an’da ilim; maddi ve manevi ilimler gibi bir ayrım gözetmeksizin bütün bilimleri kapsar. Bu nedenle İslam alimleri bütüncül bir bakış açısıyla hareket ederek bilimsel çalışmaların en yüksek seviyeye ulaşmasını sağlamışlardır.