Işığın Yayılması 5. Sınıf Fen Bilimleri (Yeni Müfredat)
Işık, hayatımızı aydınlatan ve çevremizi görmemizi sağlayan önemli bir enerji türüdür. Işığın nasıl yayıldığını anlamak, günlük hayatımızda karşılaştığımız birçok olayı açıklamamıza yardımcı olur. Işık, doğrusal bir yol izleyerek yayılır ve bir engelle karşılaştığında gölge oluşur. Ayrıca, ışık saydam ve yarı saydam maddelerden geçebilirken, opak maddelerden geçemez. Işığın bu yayılma özelliklerini kavrayarak, gölge oluşumu, yansımalar ve ışıkla ilgili olayların arkasındaki temel prensipleri öğrenebiliriz. Şimdi bu konuyu eğlenceli ve hikayeli sorularla öğrenmeye başlayalım!
5. Sınıf Işığın Yayılması Testleri
5. Sınıf Işığın Yayılması Ders Notu (Yeni Müfredat)
- Güneş, Dünya’mızın en büyük ısı ve ışık kaynağıdır.
- Cisimleri görebilmemiz için ışık kaynağı gereklidir.
- Işık; maddeleri görmemize yarayan bir enerji türüdür.
- Bir ışık kaynağından yayılan ışık doğrusal olarak her yöne yayılır.
Bir kaynaktan çıkan ve doğrusal yolla yayılan ışığın her bir küçük parçası düz bir çizgi boyunca yol alır. Bu çizgilere
ışın ya da ışık ışını denir.
Işın, bir kaynaktan yayılan ışığı ve ışığın izlediği yolu göstermek için kullanılır. Işın çiziminde ışının başlangıç noktası ışık kaynağıdır.
Kendiliğinden ışık yayan kaynaklara doğal ışık kaynağı denir. Güneş, şimşek, ateş böceği bunlara örnektir.
İnsanlar tarafından üretilen ve ışık yayan kaynaklara yapay ışık kaynağı denir. Lamba ve el feneri bunlara örnektir.
El feneri ve araba farları doğrusal olarak yayılarak önümüzü aydınlatır.
Örnek:
Yukarıdaki şekillerde plastik borulardan yanan lambalara bakılmaktadır.
Bu durumda hangi şekilde yanan lambanın ışığı görünür?
Çözüm: Şekil l”de yanmakta olan lambaya bakan göz, lambanın yaydığı ışığı görebilir. Şekil ll’de ise plastik boru eğridir, Işık doğrusal yolla yayıldığı için gözümüz lambanın ışığını göremez.
Işığın İzlediği Yol Konu Anlatımı
Çözümlü Örnek Test Soruları
Soru 1:
Ali, odasında bir el feneri yakıp duvara doğrulttu. El fenerinden çıkan ışığın doğrusal bir yol izlediğini fark etti. Işığın bu şekilde doğrusal yayılması neyi açıklar?
A) Renklerin oluşumunu
B) Gölgelerin oluşumunu
C) Işığın kırılmasını
D) Sesin yayılmasını
Çözüm:
Işığın doğrusal yayılması, gölgelerin oluşmasını açıklar.
Doğru Cevap: B
Soru 2:
Zeynep, bir mumun arkasında duran kitabın gölgesini duvarda gözlemledi. Kitabın arkasındaki karanlık bölgeye ne ad verilir?
A) Yarı gölge
B) Tam gölge
C) Aydınlık bölge
D) Kırılma noktası
Çözüm:
Kitabın arkasında oluşan tamamen karanlık bölge tam gölge olarak adlandırılır.
Doğru Cevap: B
Soru 3:
Elif, bir kağıttan yapılan düz bir borunun içinden el feneriyle ışık tuttu. Işık borudan dışarı doğrusal bir şekilde çıktı. Bu deney, ışığın hangi özelliğini gösterir?
A) Dalgalı yayılması
B) Doğrusal yayılması
C) Dairesel yayılması
D) Kırılma özelliği
Çözüm:
Kağıt borudan geçen ışık doğrusal yayıldığı için bu deney ışığın doğrusal yayılmasını kanıtlar.
Doğru Cevap: B
Soru 4:
Murat, bir ağaç gölgesinin yere düştüğünü gördü. Bu gölgenin oluşabilmesi için aşağıdakilerden hangisi gereklidir?
A) Saydam bir madde
B) Işığın doğrusal yayılması
C) Renkli bir ışık kaynağı
D) Hareketli bir nesne
Çözüm:
Ağaç gölgesinin oluşabilmesi için ışığın doğrusal yayılması gerekir.
Doğru Cevap: B
Soru 5:
Ahmet, ışığın yarı saydam bir maddeden geçtiğini gözlemledi. Hangi madde bu duruma örnek olabilir?
A) Cam
B) Kağıt mendil
C) Tahta
D) Metal levha
Çözüm:
Kağıt mendil, ışığın bir kısmını geçirir ve yarı saydam bir maddedir.
Doğru Cevap: B
Soru 6:
Zeynep, bir aynaya el feneri tuttuğunda ışığın geri yansıdığını fark etti. Bu olay ışığın hangi özelliği ile ilgilidir?
A) Işığın kırılması
B) Işığın emilmesi
C) Işığın yansıması
D) Işığın dağılması
Çözüm:
Ayna ışığı yansıttığı için bu olay ışığın yansıma özelliği ile ilgilidir.
Doğru Cevap: C
Soru 7:
Elif, saydam bir camdan geçen ışığın duvara ulaştığını fark etti. Cam hangi tür maddeye örnektir?
A) Opak
B) Yarı saydam
C) Saydam
D) Mat
Çözüm:
Cam, ışığın tamamen geçmesine izin verdiği için saydam bir maddedir.
Doğru Cevap: C
Soru 8:
Murat, bir dinamometre yardımıyla bir cismi tarttı ve cisimden yansıyan ışığı inceledi. Işığın düzgün bir yüzeyden yansıması sonucu ne oluşur?
A) Dağınık yansıma
B) Net bir görüntü
C) Tam gölge
D) Işık kırılması
Çözüm:
Düzgün bir yüzeyden yansıyan ışık net bir görüntü oluşturur.
Doğru Cevap: B
Soru 9:
Zeynep, bir ışık kaynağını opak bir cisme doğrulttu ve cisimden hiçbir ışığın geçmediğini gördü. Opak maddeler için bu olayın sonucu nedir?
A) Işık tamamen geçer
B) Işık dağılır
C) Gölge oluşur
D) Işık renk değiştirir
Çözüm:
Opak maddeler ışığın geçmesine izin vermez ve bu nedenle gölge oluşur.
Doğru Cevap: C
Soru 10:
Elif, bir güneş tutulmasını gözlemlerken Ay’ın gölgesinin Dünya’ya düştüğünü fark etti. Bu gölge hangi tür gölgeye örnektir?
A) Tam gölge
B) Yarı gölge
C) Kısmi gölge
D) Dağınık gölge
Çözüm:
Güneş tutulmasında Ay’ın oluşturduğu karanlık bölge tam gölgedir.
Doğru Cevap: A