Irak’ta Rejim Değişikliği

İngiltere’nin girişimiyle 1920’de “Manda Yönetimi” kurulan Irak’ta 1921’de Meşruti Krallık kurulmuştur.

Irak;

• 1932’de Milletler Cemiyeti’ne bağımsız bir devlet olarak katılmış,

• 1937’de Sadabad Paktı ve 1955 Bağdat Paktı’nda yer almış,

• 1958’de ülkede askeri müdahale sonucu monarşiden cumhuriyet idaresine geçilmiş,

• 1963’te iktidara gelen Baas Partisi, 1968’de Irak’ta yönetimde söz sahibi olmuş ve SSCB ile yakın ilişkiler sürecine başlamıştır.

İran’da Rejim Değişikliği

• 1924 – 1979 arası 54 yıllık İran’daki Pehlevi Hanedanlığı’nın iktidarına; 1978’de bölgesel nitelikli başlayan ve 1979’da ülke geneline yayılan ayaklanma İmam Humeyni önderliğinde İran İslam Cumhuriyeti’nin kurulmasıyla sonlanmıştır.

• Iran, dış politikada bağlantısızlık ilkesini benimserken ABD öncülüğünde kurulan CENTO’dan ayrılmıştır.

BİLGİ

• Dünya Savaşı sonrası Batılı ülkeler ve ABD ile yakın ilişkiler kuran Irak, 1968’de Baas Partisi’nin iktidarı ile SSCB ile yakın ilişkiler kurmuş, 1972’de SSCB ile Irak arasında Dostluk Antlaşması imzalanmıştır.

• Batılı ülkelerle sıcak ilişkilerde olan İran ile Irak arasında gerginlik İngiltere’nin Basra Körfezi’nden çekilmesinden sonra derinleşmiş ve Cezayir’in arabuluculuğu ile 1975’te imzalanan Cezayir Antlaşması sonucu İran-Irak gerginliği azalmıştır.