İNSANLIĞIN İLK DÖNEMLERİNDE ORDU

A. TARİH ÖNCESİ DEVİRLER

Yontma Taş Devri’nde savunma ve avlanma amaçlı taştan ve kemikten kesici aletler yapılmıştır.

Cilalı Taş Devri’nde yerleşik yaşamın ve özel mülkiyetin gelişmesiyle savunma ihtiyacı artmıştır.

Maden Devri’nde madenlerden daha dayanıklı silahlar yapılmıştır. Bu devirde toplumsal hayatın gelişmesi, şehirlerin kurulması rekabeti ve çıkar çatışmalarını da artırmıştır. Bu durum savaşların yaşanmasına yol açmıştır. Bu savaşlar hem silah yapım tekniklerini geliştirmiş hem de savunma tedbirlerini artırmıştır.

B. İLK ÇAĞ

Ordular genellikle yaya ve atlı askerlerden oluşmuştur.

Bazı toplumlar (Lidyalılar) savunmalarını tamamen paralı askerler vasıtasıyla yaparken, bazı toplumlar (Türkler) ordularında paralı askerlere yer vermemişlerdir.

Toplumlar, savunma sorunlarını ordular yanında, surlar yaparak gidermeye çalışmışlardır (En önemli örnek Çin Seddi’dir).

İlk düzenli orduyu Akadlar kurarken, onluk sisteme dayalı ordu sistemini Hunlar oluşturmuşlardır.

Hun hükümdarı Mete Han, Makedon Kralı Büyük İskender gibi askeri dehalar; oluşturdukları ordulardaki teşkilat yapısı, teçhizat (başlıca harp aletleri ve silahlar) zenginliği ve doktrin (strateji ve taktikler) derinliği açısından kendilerinden sonraki dönemleri etkilemişlerdir.

İlk Çağ’dan itibaren devletler, varlıklarını devam ettirebilmek, savaşlarda başarılı olabilmek, huzuru ve düzeni sağlayabilmek için güçlü askerî teşkilatlar kurmaya başlamıştır.

İlk Çağ toplumlarında (Örneğin Sümerler) askerlik genellikle soylulara ait bir meslek kabul edilse de savaş durumunda eli silah tutan her erkek asker sayılırdı. Kralın muhafızlığını yapan bir askerî kadro her zaman vardı ve ihtiyaç hâlinde paralı askerler de orduya alınırdı. Dolayısıyla ordular; ücretli askerlerden, gönüllülerden ve krala ait kentte oturan ve masrafları kral tarafından karşılanan erkeklerden oluşurdu.

Denize kıyısı olan toplumlarda (Mısırlılar ve Romalılar gibi) kara ordularının yanında, yelkenli ve kürekli savaş gemilerinden oluşan donanmalar da vardı.

İlk Çağ medeniyetlerinin orduları genel olarak piyade, süvari ve savaş arabalı askerlerden oluşurdu. Bu askerler silah olarak ok, yay, kalkan, mızrak, topuz, balta ve kılıç gibi silahlar kullanırdı. Kuşatmalarda mancınık, kule ve koçbaşları da kullanılmıştır.

İlk Çağ medeniyetlerinde orduların teçhizatları ve uyguladıkları taktikler hemen hemen aynıdır. Orduları farklı kılan özellikler; savaş meydanındaki hareket yeteneği, saldırı ve savunma gücüdür. Savaşlarda asıl sonuç kent kuşatmalarından ziyade meydan savaşlarında alınmaktaydı. Meydan savaşlarında piyadelerden oluşan birliklerin düşmanın savaş arabalarına direnme gücü, savaşın kazanılmasında etkiliydi.

Devletler, savaşlarda düşmanlarını alt edebilmek için farklı savaş stratejileri/taktikleri üretmiştir. Bunlardan en meşhuru Türkler tarafından geliştirilen Turan (Bozkurt/Hilal) taktiğidir.