İnsanlarda Solunum Sistemini Oluşturan Yapı ve Organlar

Solunum sistemi burun, yutak, gırtlak, soluk borusu, bronşlar ve akciğerlerden oluşur.

Burun

• Solunum sisteminin başlangıç kısmıdır. Burun, solunan havayı temizler, ısıtır ve nemlendirir.
• Burundaki kıllar ve mukus salgısı havadaki toz ve kir taneciklerini tutarak havayı temizler.
• Burun içinin nemli kalmasını sağlayan mukus, havanın nemlendirilmesini de sağlar.
• Burundaki kılcal damarlar sayesinde solunan hava ısıtılır. Solunum için uygun hale getirilir ve yutağa gönderilir.

Yutak

• Burun boşluğu ile ağız boşluğunun birleştiği kısım yutaktır. Yutak, içinde bulunan kapakçık sayesinde yediğimiz yemeğin yemek borusuna, soluduğumuz havanın soluk borusuna geçmesini sağlar. Burun yoluyla alınan hava yutağa geçer. Burada bulunan bademcikler havayı mikroplardan arındırır.

Gırtlak

• Yutaktan sonra gelen, kıkırdak yapıdaki bölümdür. Gırtlakta ses telleri bulunur. Soluk verirken ses tellerinin hava ile titreşmesi sonucu ses oluşumu sağlanır. Yutaktan gelen havayı soluk borusuna iletir.

Soluk Borusu

• Havayı akciğerlerimize taşır. Gırtlaktan sonraki kısım olan soluk borusu yarım daire seklinde, üst üste dizilmiş kıkırdak halkalardan oluşur. Halkalar
  soluk borusunun sürekli açık kalmasını sağlayarak soluk alış verişini kolaylaştırır. Soluk borusunda mukus üreten hücreler ve titrek tüyler bulunur. Mukus ve titrek tüyler ile havanın bir kez daha temizlenmesi sağlanır.

Bronş ve Bronşçuklar

• Soluk borusuna gelen havanın iki akciğere birden gönderilmesi için soluk borusu iki kola ayrılır. Bu kollara bronş adı verilir. Bronşlar akciğerlerin içinde bir ağacın dallara ayrılması gibi kollara ayrılarak daha ince boruları oluşturur. Bu küçük borulara bronşçuk denir.
• Her bronşçuğun ucunda ise alveol adı verilen küçük hava kesecikleri bulunur.

Akciğerler

• Biri sağda, diğeri solda olmak üzere iki akciğerimiz bulunur. Göğüs kafesi tarafından korunan akciğerler; pembe renkli, yumuşak ve süngerimsi bir yapıya sahiptir.
• Akciğerlerde, her bir bronşçuğun ucunda, gaz değişimini sağlayan hava kesecikleri (alveol) bulunur. Alveollerin etrafı kılcal damar ağı ile sarılıdır.
• Kılcal damarlar sayesinde alveollerde gaz alışverişi gerçekleşir. Alveollerdeki oksijen kılcal damarlardaki kana geçerken, kandaki karbondioksit de alveollere geçer.

Dikkat: Kirli havada yasayan ve sigara içen kişilerde soluk borusunun iç çeperlerinde bulunan titrek tüyler birbirine yapışır ve hareket yetenekleri azalır. Bu kişilerin soluk borusunda havanın temizlenmesi zorlaşır. Bu nedenle akciğerlere gönderilen hava tam olarak temizlenemez.