İlk Çağ’ın başlarında, Avrupa’da geniş coğrafyalara hükmeden büyük devletler yoktu. Homeros’un İlyada Destanı’na göre Avrupa’da ilk siyasi organizasyonlar Yunanistan’da kurulan polis devletleridir.

İskender İmparatorluğu [MÖ 338 – MÖ 323]

• Makedonya Krallığı başlangıçta, bütün Yunan şehir devletleri gibi aristokraşi ile yönetiliyordu.
• Makedonya Kralı II. Philippos (Filip) Dönemi’nde aristokratlardan oluşan meclisin yetkileri kısıtlanarak, danışma meclisi durumuna indirilmiştir.
• Bütün Yunanistan’ı egemenliği altına alan II. Philippos şehir devletlerinin yöneticilerini Korinthos’ta toplayarak “Helen BirIiği”ni kurmuştur.
• II. Philippos’un yerine geçen oğlu III. Alexander (Aleksandır = Büyük İskender) Helen Birliği’nin lideri ve Pers Seferi’nin komutanı seçildi.
• Önce Anadolu’ya, sonra da Pers İmparatorluğunun topraklarını ele geçiren Büyük İskender, Hindistan’ın Pencap Havzası’na kadar ilerledi.

Helenistik Medeniyet

• İskender’in seferleri sonunda Yunanistan’dan pek çok topluluk Anadolu, Mısır hatta Hindistan gibi doğu ülkelerine göç etmiştir.
• Göç eden Yunanlılar kendi medeniyetlerini bu ülkelere yaymış, kendileri de Doğu’nun yüksek kültüründen etkilenmiştir.
• Yunan kültürü ile Anadolu, Mısır, Pers ve diğer kültürlerin kaynaşması sonucu Helenizm adında yeni bir kültür ortaya çıkmıştır.
• Helenizm, Asya ve Avrupa’da sonraki dönemde kurulacak imparatorluklar üzerinde etkili olmuştur.
• Büyük İskender, doğunun inançlarından etkilenmiş ve Mısır’da tanrı-kral ilan edilmiştir. Yine Batı Anadolu’da Didim Apollon Tapınağı kâhini tarafından “Zeus’un oğlu” olarak adlandırılmıştır. Böylece Doğu kültürlerinde olduğu gibi gücünün meşruiyet kaynağını tanrısallaştırmıştır.
• İskender’in bastırdığı paralar üzerinde Herakles ve Zeus simgelerini kullanması bu durumun göstergesidir.

Roma İmparatorluğu [MÖ 753 – MS 395]

• Roma İmparatorluğu, MÖ VIII. yüzyılda bugünkü İtalya’da kurulmuş ve tüm Akdeniz havzası ile Karadeniz kıyıları, Batı Avrupa ve Britanya’ya egemen olmuştur.
• Roma İmparatorluğu’nda sırasıyla krallık, cumhuriyet ve imparatorluk dönemleri yaşanmıştır.
• Krallık ve cumhuriyet dönemlerinde yönetim aristokratların elindeydi. Kral, Senato’ya karşı sorumluydu.
• Cumhuriyet döneminde, Helenizm kültürünün etkisiyle Senato’nun önemi azalmıştır.
• Augustus (Agustus) Dönemi’nde imparator; yönetimin başı, başkomutan, baş yargıç ve başrahip konumuna gelmiş, hükümdarlık saltanata dönüşmüştür.
• Roma İmparatorluğu’nun siyasi yapılanmasında, İskender İmparatorluğu’ndaki gibi “Dünya İmparatorluğu” fikri gelişmiştir.

Çin İmparatorluğu

• Shang (Şank) denilen bir kabile tarafından temelleri atılan Çin İmparatorluğu tarihte kutsal kabul edilen farklı hanedanlar tarafından yönetilmiştir.
• Çin İmparatorluğu’nun diğer uygarlıklara benzemeyen, kendine özgü bir siyasi yapısı vardır.
• Tanrılarının adına benzeyen unvanlar kullanan Çin imparatorları, güçlerini meşru hale getirmek için “Göklerin Vekili” görüşünü ortaya çıkarmışlardır.
• Bu vekillik, hükümdarın gökle yer arasında bir bağlantı kurduğunun göstergesidir.

Sasani İmparatorluğu (228 – 651]

• Sasani İmparatorluğu Kafkasya, Mezopotamya ve İran’da egemenlik kurmuştur.
• Pers İmparatorluğu’nun devamı niteliğinde olan Sasanilerin yönetim şekli monarşiydi.
• İmparatorluğun başında Şehinşah (Kralların Kralı) unvanını kullanan hükümdar bulunmaktaydı.
• Sasanilerde kral, Tanrı Ahuramazda’nın yeryüzündeki temsilcisi kabul edilirdi. Sasani madeni paralarının bir yüzünde hükümdarın, diğer yüzünde kutsal ateşin resmedilmesi bu durumun kanıtıdır.

Moğol İmparatorluğu [1208 – 1388]

• Moğol İmparatorluğu’nu kuran Temuçin, Moğol boyunun önderlerinden biriydi.
• Temuçin, çocukluk ve gençlik yıllarında büyük acılar ve sıkıntılar yaşamıştır. Buna rağmen liderliği ve kararlılığı sayesinde 1206 yılında yapılan kurultayda kağan seçilmiş ve Cengiz adını almıştır.
• Cengiz Han uzun mücadelelerden sonra Moğol boylarını bir bayrak altında toplamayı başarmıştır.
• Cengiz Han önce Çin daha sonra da Batı yönünde gerçekleştirdiği seferlerle eski dünyanın üçte ikisine hakim olan Moğol İmparatorluğu’nu kurmuştur.
• Cengiz Han ve Moğollar üzerinde Şamanizm’in büyük etkisi vardır. Büyük Şaman, 1206 kurultayında Temuçin’in Gök Tanrı tarafından seçildiği şeklinde kehanette bulunmuştur.
• Cengiz Han’ın ve neslinin ilahi soya dayandırılması sonra gelen hükümdarlar için de meşruiyet kaynağı olmuştur.

Moğol İmparatorluğu parçalandıktan sonra yerinde pek çok devlet kurulmuştur. Bu devletlerden bazılarında güç ve iktidarı ele geçirenler yanlarında Cengiz Han’ın soyundan birini bulundurmaya özen göstermişlerdir. Bu yolla iktidarlarını meşru hale getirmeye çalışmışlardır.

İmparatorluklarda gücün meşruiyet kaynağı olarak şunlar söylenebilir;

• Yöneticilerin liderlik vasıfları (mutlakiyet)
• Dini inançlar ve din adamlarının desteği (teokrasi)
• Aile ve soy bağları (mutlakiyet – monarşi – saltanat)
• Halkın seçimi (demokratik usuller)