İlk ve Orta Çağda Türklerde Ordu Teşkilatı Tyt-Ayt Tarih
Geniş bozkırlarda egemenlik süren Türk topluluklarının saldırıya açık bölgelerde yaşamaları “Her Türk asker doğar” anlayışıyla siyasal ve toplumsal varlıklarını sürdürebilmişlerdir.
Türklerde askerlik meslek olarak görülmemiştir. Ailesini, malını, topraklarını korumak isteyen Türklerde disiplinli ve mücadeleci yapıları aileden millet yapısına kadar “hareket ve sürat” ölçüsünde gelişmiştir. Türklerde bu yönlerinden ötürü “ücretli askerlik” sistemi yoktur.
Kök Türklerde, kabiliyetli ve yetenekli yiğitler içinden seçilmiş özel bir muhafız birliği oluşturulmuş ve bu askerlere böri (kurt) denmiştir.
Türk devletlerinde ülke savunmasında ve savaşlarda,
yüksek tepelere kurulan gözetleme kuleleri, ordunun ileri karakolları olarak faaliyet göstermiş,
“Yelme” denilen keşif hareketleri ile düşman bölgelerine korku salmak, önemli noktaları tespit etmek amaçları gözetilmiş,
bozkır yaşamının “atlı kültürü” geliştirmesinin bütün Türk ordularının süvari olmalarında etkisi göz ardı edilemez.
savaşlarda Kurt Oyunu olarak da bilinen “Turan Taktiği” uygulanmış ve ordunun süvarilerden oluşması “Onlu sistem” ve “Turan Taktiği“ nin uygulanır lığını kolaylaştırmıştır.
Türklerin Askeri Alanda Etkileri
- Roma ordusunda IV. yüzyıldan itibaren yay kullanılması ve Onlu Sisteme dayalı ordu teşkilatlanmasında Avrupa Hunları etkili olmuştur.
- Avarların etkisiyle Avrupa’da üzengi kullanılmıştır.
- V. yüzyıldan itibaren Roma’da “Turan” taktiği uygulanmış ve Bizans ordusunda Türk giyim tarzı ve saç biçimi tercih edilmiştir.
- IX. yüzyıl ortalarında Ruslar, Hazar, Peçenek ve Kuman; Balkan Slavları ise Bulgarlardan askeri eğitim ve teçhizat yönünden etkilenmişlerdir.
- Süvari tekniğini Türklerden öğrenen Çinliler, Türk süvari kıyafeti olan ceket, pantolon ve çizme kullanmışlardır.
- Cengiz Han, ordusunda Onlu Sistemi kullanmıştır.