Hz. Ömer Dönemi İlişkiler

Hz. Ömer Döneminde Müslüman Araplarla Türklerin ilk komşuluk ilişkisi İran merkezli kurulan Sasani Devleti’nin yıkılmasıyla başlamıştır.

Hz. Osman Dönemi İlişkiler

Hz. Osman Döneminde, İslam devletinin Kafkasya topraklarına kadar ilerlemesiyle Hazar Türkleriyle İslam devleti karşı karşıya gelmiştir. Taraflar arasında Kafkasya hakimiyeti için yapılan Belencer Savaşını Hazar Türklerinin kazanmasıyla İslamiyet’in Orta Asya’ya girişini Türkler engellemiştir.

Uyarı: Türklerin askeri yapısı Araplardan daha güçlüdür. Belencer Savaşı Araplar ve Türkler arasında yapılan ilk savaştır.

Emeviler Dönemi İlişkiler

• Emeviler Döneminde Emevi yöneticilerinin mevali politikasından dolayı Türkler İslam devletine karşı mücadele etmişlerdir.

Uyarı: Emeviler Mevali politikasıyla,

1. Arap olmayan Müslümanlardan, daha fazla vergi almışlardır.
2. Arap olmayan Müslümanlara, devlet yönetimininde görev vermemişlerdir.
3. Arap olmayan Müslümanlara Arapların kız alışverişini yasaklamışlardır.
4. Orta Asya’ya istilacı, fetihçi zihniyetle yaklaşmışlardır.

• Emevilerin uyguladıkları bu tutum karşısında ba­ğımsızlıklarına düşkün olan, adalet anlayışına önem veren Türkler, İslamiyet’in Orta Asya’ya girişini engellemişlerdir. (Türgişler)

Abbasiler Dönemi İlişkiler

Abbasiler Döneminde Abbasilerin uyguladığı ümmetçilik politikası doğrultusunda Türklerin İslamiyet’e bakışı değişmiştir.

Abbasiler ümmetçilik düşüncesiyle,

1. İslam devleti sınırları içerisindeki tüm Müslümanlara adalet ve hoşgörü politikasıyla yaklaşmışlardır.
2. Arap olmayan Müslümanlara da devlet yönetiminde görev vermişlerdir.

• Mevali politikasını uygulamayan Abbasilerin, Türklere hoşgörüyle yaklaşmaları ve Türklere devlet yönetiminde görev vermelerinden dolayı Türklerin bu dönemde İslamiyet’i kabul etme süreci hızlanmıştır.
• Türklerin İslamiyet’i kabul etmelerini hızlandıran bir diğer gelişme ise Talas Savaşı’dır.

TALAS SAVAŞI

(751) Savaş Çin ile Abbasiler arasında yapılmıştır. (Orta doğu ile Uzak Doğu arasında yapılan ilk savaştır.)

Savaşın Nedenleri

1. Orta Asya’da kurulan Türk devletlerinden biri olan Uygurların yeni kurulmuş olmasından dolayı siyasi anlamda gücünün olmaması
2. Orta Asya siyasi boşluğunu doldurmak ve İpek Yolu’na hakim olmak isteyen Çin ve Abbasi devletleri arasında yaşanan rekabet

Savaşın Gelişimi

İki devlet arasında başlayan mücadelenin savaşa dönüşmesiyle taraflar arasında Talas’ta savaş başlamıştır. Yapılan savaşta Karluk Türklerinin desteklediği Abbasiler, Uygur Türklerinin desteklediği Çin’i Talas Savaşı’nda yenilgiye uğratmıştır.

Savaşın Sonuçları

Abbasiler’in üstün gelmesiyle Çinlilerin gücü zayıflamış ve Orta Asya’nın Çinlileşmesi önlenmiştir.

Esir alınan Çinliler aracılığıyla kağıt, matbaa, pusula, barut gibi teknik buluşlar Çinlilerden Müslümanlara geçmiştir.

Uyarı: Savaşlar kültürel etkileşime zemin hazırlamıştır.

Türklerle Araplar arasında yapılan siyasi ittifak dini etkileşime zemin hazırlamış İslamiyet Türkler arasında yayılmaya başlamıştır.