İlk Türk Devletlerinde Kültür ve Medeniyet 9.Sınıf Tarih

İlk Türk Devletlerinde Kültür ve Medeniyet 9.Sınıf Tarih

Kategoriler: 9. Sınıf Tarih, Tarih
Cepokul

Yönetim

  • Devlet, boylar federasyonu biçiminde örgütlenmiştir.
  • Federasyonun başında hakan bulunurdu.
  • Hatun, devlet işlerinde hakana yardımcı olurdu.
  • Danışma meclisi olan kurultay, hanedan üyelerinden, komutanlardan, boy beylerinden oluşurdu.
  • Ülke, hanedan üyelerinin ortak malı sayılırdı.
  • Hakanın yönetme yetkisinin, Tanrı tarafından verildiğine inanılmıştır. (Kut)
  • Sınırların genişlemesine bağlı olarak ülke ikiye veya üçe ayrılarak yönetilmiştir.

Hukuk

  • Töreye dayalı sözlü hukuk kuralları uygulanırdı.
  • Uzun süreli hapis cezaları verilmezdi.
  • Devlete baş kaldırmak, en büyük suç sayılırdı.

Ordu

  • Askerlik, bir meslek değildir.
  • Ordunun tamamı atlılardan oluşurdu.
  • Turan, hilal, kurt kapanı uygulanan savaş taktikleriydi.
  • Metehan Dönemi’nde ilk kez onluk sistem uygulandı.
  • Dayanıklı savaş araç gereçleri yapılmıştır.
  • Askeri alanda birçok toplum Türklerden etkilenmiştir.

Ekonomi

  • Hayvancılık
  • Ticaret (İpek ve Kürk Yolu)
  • Madencilik
  • Dokumacılık
  • Tarım

Din

  • Gök Tanrı inancı
  • Atalar kültü
  • Doğacılık (Şamanizm)
  • Ruhçuluk
  • Ahiret inancına sahiptirler.
  • Mezarlarına eşyalar koymuşlardır.
  • Mezarlarına kurgan denilmiştir.
  • Mezarın etrafına balbal denilen taşlar dikilmiştir.
  • Şaman tarafından yuğ adı verilen törenler düzenlenmiştir.
  • Cennet ve cehennem inancına sahip olunmuştur.

Sanat

  • Maden işlemeciliği
  • Dokumacılık
  • Fresk
  • Minyatür
  • Mimarlık
  • Resim ve heykel

Edebiyat
Türklerin Tarih Boyunca Kullandığı Alfabeler: Göktürk, Uygur, Soğd, Kiril, Arap, Latin
Türklerin Tarih Boyunca Kullandığı Takvimler: On iki hayvanlı, Hicri, Celali, Rumi, Miladi

Yazıtlar

  • Orhun
  • Yenisey
  • Karabalgasun

Destanlar

  • İskit: Şu, Alp Er Tunga
  • Hun: Oğuz Kağan
  • Göktürk: Ergenekon, Bozkurt
  • Uygur: Türeyiş, Göç
  • Kırgız: Manas
  • Oğuz: Dede Korkut

Orhun Yazıtları

  • Bilge Kağan, Kül Tigin, Tonyukuk adına dikilmiştir.
  • Kutluk Devletiine aittir.
  • VIII. yüzyıla tarihlenmiştir.
  • Yolluğ Tigin tarafından yazılmıştır.
  • Bugünkü Moğolistan sınırlarında bulunmaktadır.
  • Türklerin yaşayışı ile ilgili bilgiler içermektedir.
  • Üç tarafı Türkçe, bir tarafı Çince yazılmıştır.
  • Danimarkalı dil bilimci Wilhelm Thomsen tarafından okunmuştur.
  • Türklerin ilk yazılı tarihi ve edebi kaynağıdır.

Bozkır Kültürü

  • Orta Asya’nın deniz etkisinden uzak olması, yüksek platoların bulunmasından dolayı Orta Asya’da karasal iklim görülür. Karasal iklimin doğal bitki örtüsü bozkır olduğu için burada oluşan kültüre de Bozkır kültürü denmiştir.
  • Orta Asya bölgesinin dağlık olması ve tarımsal arazilerin az olmasından dolayı bölgede yaşayan Türkler hayvancılıkla uğraşmışlar buna bağlı olarak göçebe bir hayat sürmüşlerdir.

Uyarı: Göçebe yaşamın temel nedeni hayvancılıktır.

Göçebe Yaşamın Göstergeleri ve Sonuçları

  • Merkezi otoriteyi sağlamak zorlaşmıştır.
  • Sürekli göç etmelerinden dolayı Türkler özgürlüklerine, bağımsızlıklarına düşkün olmuşlardır.
  • Türklerin saldırıya açık bir coğrafyada yaşamaları ve sürekli mücadele etmelerinden dolayı savaşçılık özellikleri gelişmiştir.
  • Savaşta kullanmak üzere madenleri işlemişler demirden silahlar yapmışlardır.
  • Askerlik özel bir meslek değildir. Savaş döneminde herkes askerdir. Bu yüzden ordu-millet anlayışı vardır.
  • Özel mülkiyet yoktur. Bu yüzden sınıflaşma ya da kölecilik anlayışı gelişmemiştir.
  • Sanat eserleri taşınabilir niteliktedir.
  • Nüfus yoğunluğu oluşturmamaları ve yaşam tarzlarından dolayı yazıyı geç kullanmışlardır.
  • Yazının kullanılmamasına bağlı olarak yazısız hukuk kuralı olan töreler kullanılmıştır.
  • Hapis cezaları kısa süreli olmuştur.
  • Yaşamlarını çadırda sürdürdükleri için geniş aile tipi ortaya çıkmamıştır.
  • Türk tarihini incelemek zorlaşmıştır.

 

 


Liselere Giriş Sınavı (LGS)
15 Haziran 2025 Pazar

Temel Yeterlilik Sınavı (TYT)
14 Haziran 2025 Cumartesi

Alan Yeterlilik Sınavı (AYT)
15 Haziran 2025 Pazar