İlk Siyasi Organizasyon Türleri 9. Sınıf Tarih
- Mezopotamya, Fırat ve Dicle nehirleri arasındaki topraklardır.
- Bölgede tarım gelişmiş, ancak hayvancılık gelişmemiştir.
- Doğal kaynakların bölgede olmayışı uygarlığın gelişmesi için eksiklikti. Ancak bu eksiklikler, toplumların teşkilatlanmasını (organizasyon) sağladı.
- Şehir devletleri: İlk olarak Sümerlerde site denilen şehir devletleri ortaya çıktı.
- Merkezi krallık: Zamanla Babillilerde güçlü liderler yönetimi ele geçirdiler.
- İmparatorluk: İstilacı olan Asurlular ise Mezopotamya dışında farklı bölgeleri de alarak imparatorluk kurdular.
- Eski Yunan‘da sahil şeridi ve yüksek dağlar merkezi bir devletin kurulmasını engelledi.
- Polis denilen şehir devletleri (Atina, Korint Tebai, Sparta gibi) kuruldu.
- Şehir devletlerinin birbirleriyle olan mücadelesi güçlü orduları ortaya çıkardı.
- Zamanla siyasi yapı şekillendi. Kralın yetkileri meclis tarafından kısıtlandı.
- Krallık saltanatla değil, seçimle belirlendi.
- Soylular, yönetimi ele geçirerek aristokratik yönetimleri kurdular.
- Aristokratların krallığı yönetme hakkının sadece kendilerinde olduğunu belirtmesiyle oligarşik yönetim doğdu.
- Belirli kişiler aday olabilir ve sadece soylular oy kullanabilirdi.
- İlerleyen dönemlerde, soylulara karşı mücadele ederek iktidarı ele geçiren kişiler ortaya çıktı.
- Bu kişilere tiran, yönetime ise tiranlık denildi.
- Tiran Peistratos döneminde, Atina’da köylüler altın çağlarını yaşadılar.
- Peistratos, iki aristokrat tarafından öldürülünce tiranlık yıkıldı.
- Bu iki kişi kahraman ilan edilerek, heykelleri dikildi (ilk kamusal heykel).
- İlkçağ’da Hititlerde ve Urartularda feodal (yerel) krallık vardı.
- Yerel kral, merkezi krala bağlı idi.
- Hititlerde ülke yönetiminde söz sahibi olan pankuş meclisi vardı.
- Kral, yönetimde bu meclise danışırdı.
- Tavananna denilen kraliçe yönetimde söz sahibidir.
- Urartular, dağlık bir bölgede olduklarından merkezi bir krallık kurmaları zordu.
- Kabileler, kendi bölgelerine hakim, merkezdeki krala karşı da sorumlu idiler.
- Persler; İran, Anadolu, Mezopotamya, Mısır ve kısmen Eski Yunan’ı içine alan büyük bir imparatorluk kurdular.
- Ülke satraplık denilen eyaletlere ayrıldı.
- Başlarına satrap denilen yöneticiler atandı.
- Satraplar, merkezden gönderilen memurlarca (şah gözü) denetlendi.
- Başarılı olanlar ödüllendirildi.
- Persler, merkezi otoriteyi güçlendirmek ve iletişim için posta teşkilatı kurdular.
- Mısır, çöller ve dağlarla çevrili olduğundan istilalara açık değildi.
- Mısır’da Nil nehri hayat kaynağıdır.
- Nil boyunca nom denilen şehir devletleri kurulmuştu.
- MÖ 3000’lerde Kral Menes, şehir devletlerini birleştirerek merkezi bir krallık kurdu.
BİR YORUM YAZIN
ZİYARETÇİ YORUMLARI - 0 YORUM