İletim Dokular

Bitkilerde köklerle alınan su ve mineraller, yaprak ve diğer organlara taşınırken fotosentezle üretilen organik maddeler de yapraktan bitkinin diğer organlarına taşınır. Bu işlem iletim doku tarafından gerçekleştirilir.

Tohumlu bitkilerin hepsinde iletim demetleri bulunur ama tohumsuz bitkilerden kara yosunu basit yapılı olduğu için iletim demetlerine ihtiyacı yoktur. İlk olarak iletim demetlerine tohumsuz bitkiler grubundan olan eğrelti otunda rastlanmıştır.

İletim doku, ksilem (odun borusu) ve floem (Soymuk borusu) olmak üzere 2 gruba ayrılır. Ksilem, üst üste gelen hücrelerin aradaki çeperlerinin tamamen erimesi sonucunda oluşmuştur. Yani tam bir boru şeklini almıştır. Ksilem hücreleri çekirdek ve sitoplazmalarını kaybeden cansız hücrelerdir. Ksilemin çeperlerinde sklerankima hücrelerindeki gibi lignin birikir. Floem ise, yine üst üste gelen hücrelerde bu sefer enine çeperlerin tamamen erimemesi sonucunda oluşur.

Trake ve trakeitler ksileme ait hücrelerdir. Kalburlu borular ve arkadaş hücreleri ise floeme ait hücrelerdir. Arkadaş hücrelerinin çekirdek ve sitoplazmaları var ama kalburlu boruların sitoplazması olduğu halde çekirdeği yoktur. Kalburlu borular içerdiği delikli yapılar sayesinde hücreden hücreye besin akışını kolaylaştırır, arkadaş hücreleri ise fotosentez ürünlerini kaynak hücreden (yaprak) kalburlu borulara aktarmada görevlidir.

Primer ve Sekonder Büyüme

Bitkinin yıllık yaş halkalarının genişliği iklimle alakalıdır. Sıcaklık, yağış ve ışık miktarı uygun olduğunda halkalar geniş, uygun olmadığında dar olmaktadır.

a) Primer Büyüme:

Bitkinin boyca uzamasını sağlar. Uç meristem faaliyeti sonucu gerçekleşir. Tüm bitkilerde gerçekleşir. Kök ve gövde ucunda gözlenir.

b) Sekonder Büyüme:

Bitkinin enine büyümesini sağlar. Yanal meristem (kambiyum) faaliyeti sonucu gerçekleşir. Çift çeneklilerde görülür ama tek çeneklilerde görülmez. Kök ve gövdenin yaşlı kısımlarında gözlenir. Kambiyumun ilk oluşturduğu halkalara primer halka daha sonra oluşturduğu halkalara sekonder halka denir.