İLAÇ FORMLARI

İlaç, hastalıkların tedavisinde ve önlenmesinde vücuda verilen kimyasallar olarak tanımlanabilir. İlaçlar genellikle bitkisel ve hayvansal kaynaklardan ya da sentetik yolla elde edilir.

Hangi kaynaktan elde edilirse edilsin ilaçlar vücuda farklı formlarda verilir.

Tablet (Hap) Türü İlaçlar

Toz ve granül hâlindeki ilaçların yüksek basınçla disk hâline getirilmiş şeklidir. Bu ilaçlar ağız yoluyla alındıktan sonra mide ya da bağırsakta açılarak vücut tarafından emilir.

Bazı ilaç türleri kötü kokulu olduğundan kapsül şeklinde verilir. İlaçların etken maddesi çok küçük olduğundan büyük bir kısmını dolgu malzemesi oluşturur.

Şurup Türü İlaçlar

Bu tip ilaçlar çözelti veya süspansiyon şeklinde olabilir. Süspansiyon ilaçlar katı parçacıkların çözünmeyen bir sıvıda dağılmasıyla oluşur. Kullanılmadan önce çalkalanmalıdır.

Çözelti şeklindeki şuruplarda su ve şeker miktarı oldukça fazladır. Bu tür ilaçların kullanımı kolay olduğundan bebek, çocuk ve yaşlı hastaların kullanması uygundur.

Merhem Türü İlaçlar

Deriye farklı yöntemlerle uygulanan ilaçlardır.

Genellikle çizik, sıyrık, pişik, burkulma, kas tutulması gibi durumlarda uygulanır.

İğne (Enjeksiyon)

Doğrudan kas içine ve damara verildiğinden kana çabuk karışır. Bu nedenle kısa sürede etkisi görülür. Diğer tür ilaçlarda kayıp yaşanırken bu ilaçlarda yaşanmaz.

Nefes Yoluyla

Aerosol türü ilaçlardır. Genellikle solunum yolları ve akciğerlerle ilgili hastalıklarda kullanılır. Solunum anında ağıza püskürtme ya da ilaç kabının doğrudan ağıza dayanması yoluyla vücuda alınır.

Bütün ilaçlarda hastalığın türüne göre etken madde denilen ana madde kullanılır. Etken maddenin hacmini artırmak, tadını düzeltmek için kana ve hücrelere geçiş hızına göre ilaca değişik maddeler eklenir. Bu maddeler ilaçların uzun süre kullanımını sağlar. İlaçlarda kullanılan bu maddeler dolgu maddeleri, tatlandırıcılar, kaydırıcılar şeklinde sıralanabilir.

Bilinçsiz ilaç kullanmanın zararlı etkileri çoktur. Çünkü hemen hemen her ilacın yan etkisi vardır. İlaç kullanırken doktora mutlaka danışılmalıdır. Bilinçsizce kullanılan ilaçlar toplumsal sağlık sorunlarına yol açabilir. Bilinçsizce kullanılan antibiyotikler nedeniyle bağışıklık kazanan mikroplar toplum sağlığını tehdit eder hâle gelebilir.

Çözümlü Örnek Test Soruları

Soru 1

Hangi ilaç formu, genellikle şekerli bir tatlandırıcı içeriği sayesinde çocukların kullanımını kolaylaştırır?

A) Tablet
B) Şurup
C) Kapsül
D) Merhem

Çözüm:
Şekerli tatlandırıcı içeren sıvı ilaç formu şuruptur. Özellikle çocukların ilaç kullanımını kolaylaştırmak için tercih edilir.
Doğru cevap: B

---

Soru 2

Bir ilacın deri yüzeyine sürülerek uzun süre etkili olması isteniyorsa, aşağıdaki formlardan hangisi tercih edilmelidir?

A) Tablet
B) Jel
C) Merhem
D) Damla

Çözüm:
Merhemler, yağlı yapıları sayesinde uzun süre deri üzerinde kalabilir ve yavaş yavaş emilir. Bu da uzun süreli etki sağlar.
Doğru cevap: C

---

Soru 3

Bir ilaç, suda çözündürülerek kullanılmak üzere hazırlanmıştır. Bu ilaç formu aşağıdakilerden hangisidir?

A) Tablet
B) Kapsül
C) Toz
D) Şurup

Çözüm:
Suda çözünerek kullanılan ilaç formları genellikle toz şeklindedir.
Doğru cevap: C

---

Soru 4

Aşağıdakilerden hangisi sıvı ilaç formlarına örnek olarak verilemez?

A) Süspansiyon
B) Şurup
C) Tablet
D) Damla

Çözüm:
Tablet katı bir ilaç formudur ve sıvı ilaç formlarına örnek gösterilemez.
Doğru cevap: C

---

Soru 5

Bir göz enfeksiyonunda kullanılmak üzere ilaç reçete edilecektir. Bu durumda en uygun ilaç formu aşağıdakilerden hangisidir?

A) Krem
B) Damla
C) Şurup
D) Tablet

Çözüm:
Göz enfeksiyonlarında genellikle ilaç, damla formunda hazırlanır. Bu form ilacın göz içine kolaylıkla uygulanmasını sağlar.
Doğru cevap: B