İKLİM ELEMANLARI

İklimi oluşturan hava olaylarına iklim elemanları denir. iklim elemanları sadece atmosferin troposfer katmanında görülür. Bu durumun nedeni su buharının sadece bu katmanda bulunmasıdır.

İklim elemanları üç başlık altında incelenir:

1) Sıcaklık
2) Basınç ve rüzgarlar
3) Nem ve yağış

SICAKLIK

Isı: Cisimlerdeki potansiyel enerjiye denir.
Sıcaklık: Cisimlerdeki potansiyel enerjinin kinetik enerjiye dönüşmesine denir.

Sıcaklık termometre ölçülür.

Sıcaklığın dağılışını etkileyen etmenler

1) Güneş ışınlarının geliş açısı: Sıcaklığı etkileyen en önemli etkenlerden biridir. Güneş ışınlarının geliş açısı büyüdükçe sıcaklık artar.

Güneş ışınlarının geliş açısını etkileyen etmenler
a) Dünyanın şekli (enlem): Dünya’nın şeklinin küresel olmasına bağlı olarak güneş ışınlarının geliş açısı Ekvator’dan kutuplara doğru küçülür. Bunun sonucunda sıcaklık Ekvator’dan kutuplara doğru azalır..

b) Dünyanın yıllık hareketi (yaşanan mevsim): Dünya’nın eksen eğikliği yani yıllık hareketine bağlı olarak güneş ışınlarının yeryüzüne düşme açısı yıl içinde değişir. KYK’da yaz mevsiminde güneş ışınları daha dik, kış mevsiminde ise daha eğik gelir.

c) Dünyanın günlük hareketi: Güneş ışınları sabah ve akşam saatlerinde küçük açıyla gelirken öğle saatlerinde daha dik açıyla gelir. Buna bağlı olarak sabah, öğle ve akşam saatlerinde farklı sıcaklıklar oluşur.

d) Bakı ve Eğim:

Bakı: Dağların güneşe dönük yamaçlarına bakı denir.

Güneş ışınlarının düşme açısı yerşekillerinin güneşe bakma durumuna ve eğime göre değişir. KYK’da dağların güney yamaçları, GYK’da ise kuzey yamaçları bakı konumundadır.

2) Güneş ışınlarının atmosferde aldığı yol

Güneşten gelen ışınların bir kısmı atmosferde yansır, bir kısmı yayılır, bir kısmı da emilir. Güneş ışınlarının dik geldiği yerlerde, günlerde ve zamanlarda atmosferde aldığı yol kısadır, buna bağlı olarak tutulma oranı azalır, sıcaklık ve ısı artar.

Örneğin; Türkiye’de 21 Haziran’da, öğle saatinde, ve en güneyde tutulma oranı azdır.

3) Güneşlenme süresi: Güneşlenme süresi arttıkça sıcaklıkta artar.

Isı birikimi:

• Gün içinde güneş ışınlarının gelebileceği en dik açı saat 12:00 olmasına rağmen en sıcak saatler 13:00 – 14:00 arasıdır.
• KYK’da güneş ışınları en dik açıyla 21 Haziran’da gelmesine rağmen en sıcak aylar Temmuz – Ağustostur.
• 21 Mart ve 23 Eylül’de KYK’da bir merkez güneş ışınlarını aynı açıyla almasına rağmen 23 Eylül 21 Marta göre daha sıcaktır.

Isı kaybı:

• Gece yarısı saat 00:00 olmasına rağmen en soğuk saatler 03:00 – 04:00 arasıdır.
• Güneş ışınları en eğik açıyla KYK’ya 21 Aralık’ta gelmesine rağmen ocak, şubat ayları daha soğuktur.