İKİNCİ ABDÜLHAMİT DÖNEMİ (1876 – 1909)

Genç Osmanlılar İkinci Abdülhamit’i meşrutiyeti ilan etmesi koşuluyla tahta çıkarmışlardır. 93 Harbi (1877 – 1878 Osmanlı – Rus Savaşı) Sultan Abdülaziz’in son dönemlerinde “Balkan Bunalımı” ortaya çıkmıştı. Rusya bu soruna çözüm bulmak için Avrupalı devletler ile İstanbul’da Tersane Konferansı’nı toplayacağını açıklamıştır.

Osmanlı Devleti Balkan devletlerinin sorunlarını çözmek ve Tersane Konferansı’nın varlık sebebini ortadan kaldırmak amacıyla meşrutiyeti ilan etmiştir.

Rusya ve Avrupalı devletler Osmanlı Devleti’nin iç işlerine karışmak için meşrutiyetin ilan edilmesine aldırış etmeden Tersane Konferansı’nı yine de toplamışlardır. Sırbistan ve Karadağ’ın statüsünü belirleyerek aldıkları kararları Osmanlı Devleti’ne bildirmişlerdir. Ancak Osmanlı Devleti bu kararları reddetmiştir.

Osmanlı Devleti ile Rusya arasında savaş ihtimali belirince İngiltere, devreye girerek çıkarları gereği savaşı engellemek için “Balkan Bunalımı”na çözüm bulmak amacıyla Avrupalı devletler ile Londra’da bir konferans düzenlemiştir. Bu konferansta aldığı kararları İstanbul’a bildirmiştir. Osmanlı Devleti daha önceden kendisine bildirilen Tersane Konferansı kararlarını kabul etmediği gibi İngiltere’nin girişimi ile toplanan Londra Konferansı kararlarını da reddetmiştir. Böylece Rusya ile savaşlar başlamıştır.

II. ABDÜLHAMİT

Babası : I. Abdülmecit
Annesi : Tiri Müjgan Kadın
Doğumu : 1842
Vefatı : 1918
Saltanat yılları : 1876—1909

II. Abdülhamit, sanatla ilgilenerek piyano çalmayı öğrendi. Hayırsever ve cömert bir kişiliğe sahipti. Yunan seferi Sırasında, hazinede para olmayınca şahsi parasından sefer masraflarını karşılamıştı. Boş vakitlerini marangozhanede geçirirdi. Ata binme, yüzme, gibi spor dallarıyla uğraşırdı. Her gün kütüphanesini ziyaret ederdi. Eğitime önem vererek yüksek öğrenim kurumları, Güzel Sanatlar Akademisi, Kız meslek, Ziraat ve Ticaret meslek
okulları, yaptırdı.

Savaşın Başlaması

Rusya Balkanlarda ve Kafkasya’da Osmanlı Devleti’ne karşı iki cephe açmıştır. Kafkasya’da, Kars, Ardahan ve Artvin’i ele geçiren Rusya, Gazi Ahmet Muhtar Paşa tarafından Erzurum’da durdurulmuştur. Balkanlarda ise askeri başarılar kazanan Rusya, Plevne’de Gazi Osman Paşa tarafından durdurulmuştur. Ancak Rusya son bir taarruz hareketi ile Plevne ve Edirne’yi alarak Yeşilköy’e kadar ilerlemiştir. Böylece yenilgiyi kabul eden Osmanlı Devleti Rusya’ya barış teklifinde bulunmuştur.

Ayastefanos (Yeşilköy) Antlaşması (1878)

Berlin Antlaşması (1878)

İstibdat (Baskı) Devri (1878 – 1908)

İkinci Abdülhamit’in Berlin Antlaşması’ndan sonra meşrutiyet yönetimini kaldırarak ülkeyi Yıldız Sarayı’ndan yönettiği süreçtir.

İkinci Abdülhamit’in donanmayı Haliç’e kapattığı, basına sansür uyguladığı ve güçlü bir istihbarat teşkilatı ile otoritesini sürdürdüğü bu süreç 1908’de İkinci Meşrutiyet’in İttihat ve Terakki tarafından ilanı ile sona ermiştir.

İngiltere’nin Kıbrıs’ı İşgali (1878)

Nedenleri

• Süveyş Kanalı’nın açılması üzerine Doğu Akdeniz ticaretinin canlanması
• Rusya’nın 93 Harbi sonucunda sıcak denizlere inme olasılığının ortaya çıkması gibi nedenlerden dolayı İngiltere 1878’de Kıbrıs’ı işgal etmiştir.

Fransa’nın Tunus’u İşgali (1881)

Almanya Fransa’nın zengin maden ve kömür yatakları ile meşhur Alsas – Loren topraklarını işgal etmiştir. Fransa, Almanya’ya kaptırdığı topraklarının yerini doldurmak için Osmanlı Devleti’nin Tunus topraklarını 1881’de işgal etmiştir.

Duyun-u Umumiye İdaresi’nin Kurulması (1881)

Osmanlı Devleti, 1854’te Avrupalı devletlerden dış borç almıştır. Ancak, aldığı dış borcu alacaklı Avrupalı devletlere geri verememiştir. Bu gelişme üzerine harekete geçen alacaklı Avrupalı devletler Duyun-u Umumiye İdaresi’ni (Genel Borçlar İdaresi) kurularak Osmanlı Devleti’nin gelir kaynaklarına el koymuşlardır. Böylece Osmanlı Devleti ekonomik bağımsızlığını kaybetmiştir.

İngiltere’nin Mısır’ı İşgali (1882)

Nedenleri

• Osmanlı Devleti’nin İngiltere’den aldığı krediyi ödeyememesi
• Süveyş Kanalı’nın açılması ile Mısır’ın stratejik öneminin artması

gibi nedenlerden dolayı İngiltere 1882’de Mısır’ı işgal etmiştir. Mısıı’ı işgal eden İngiltere, Doğu Akdeniz’deki sömürge yollarının güvenliğini sağlamıştır.

Osmanlı – Yunan Savaşı (1897)

Rumların Büyük Girit topraklarını işgal etmesi Osmanlı – Yunan savaşlarına yol açmıştır. Osmanlı kuvvetlerinin Dömeke Meydan Savaşı’nda Rum kuvvetlerini yenerek Atina’ya girmeye çalışması üzerine araya Avrupalı devletler girmiş ve taraflar arasında 1898’de İstanbul Antlaşması imzalanmıştır. Bu antlaşma ile Girit Adası Yunanistan’dan geri alınmıştır.

İkinci Meşrutiyet’in ilanı ile İttihat ve Terakki Partisi yönetimi ele geçirmiştir. 1909’da 31 Mart Vakası sonucunda olayla ilgisi olduğuna inandıkları İkinci Abdülhamit’i tahttan indirerek Beşinci Mehmet Reşat’ı tahta geçirmişlerdir.