YERİN ÇEKİM ALANINDA İKİ BOYUTTA HAREKET

Yatay ya da eğik atılan bir cisim hem yatay hem de düşeyde yol alır.

Yatay Atış Hareketi

Yerden belirli bir yükseklikten v₀ hızıyla yatay olarak atılan cisim yere çarpıncaya kadar yatayda sabit hızlı hareket, düşeyde ise sabit ivmeli hareket ya da serbest düşme hareketi yapar.

Cisim yatayda sabit hızlı hareket yaptığından t sürede yatayda aldığı yol,

x= v₀.t

ile bulunur. Düşeydeki hareket denklemleri ise,

Yatay atılan bir cismin yatay hızının zamana bağlı grafiğinde alan, cismin yatayda aldığı yolu verir.

Düşey hızın zamana bağlı grafiğinde alan, cismin düşeyde aldığı yolu verir.

Eğik Atış Hareketi

Yatayla 0 açısı yapacak biçimde v₀ hızıyla eğik atılan cisim, yatayda sabit hızlı hareket, düşeyde ise sabit ivmeli hareket yapar.

Cisim yatayda sabit hızlı hareket yaptığından yatayda alınan yol,

x= V_0x.t

ile bulunur. Düşeydeki hareket denklemleri ise,

olur. Eğik atılan bir cismin uçuş süresi içerisinde yatayda aldığı yola menzil denir. İlk hızının yatay bileşeni vo, olan bir cismin menzili,

bulunur. Bir cismin 45^o lik açı ile eğik atıldığında menzili maksimum olur.

Kuvvet ve Hareket

• Vektörler
• Bağıl Hareket
• Newton’ın Hareket Yasaları
• Bir Boyutta Sabit İvmeli Hareket
• İki Boyutta Hareket
• Enerji ve Hareket
• İtme ve Çizgisel Momentum
• Tork
• Denge ve Denge Şartları
• Basit Makineler

---

Çözümlü Örnek Test Soruları

İki boyutta hareket, yatay ve dikey hareket bileşenleri olan bir harekettir. Bu tür hareketler projeksiyon, eğik atış ve serbest düşme gibi durumları içerir. İki boyutta hareket, vektörel büyüklüklerin bileşenlerine ayrılarak incelenir.

1. İki boyutta hareket nedir?

A) Sadece yatay yönde hareket eden bir cisimdir
B) Hem yatay hem dikey yönde hareket eden bir cisimdir
C) Yalnızca sabit hızla hareket eden cisimdir
D) Sadece dikey yönde hareket eden bir cisimdir

Çözüm: İki boyutta hareket, bir cismin hem yatay hem de dikey bileşenlerde hareket etmesidir.
Doğru cevap B şıkkıdır.

---

2. Eğik atışta, yatay doğrultudaki hız ne zaman değişir?

A) Başlangıç anında
B) Hareket boyunca sabit kalır
C) Maksimum yükseklikte sıfır olur
D) Hareket boyunca sürekli artar

Çözüm: Eğik atışta, yatay hız hareket boyunca sabit kalır, çünkü yatay doğrultuda ivme yoktur.
Doğru cevap B şıkkıdır.

---

3. Yerden 20 m/s hızla yatay fırlatılan bir cisim, havada 2 saniye kalıyor. Cisim yere düştüğünde yatay doğrultuda kaç metre yol alır? (Hava direnci ihmal edilmiştir.)

A) 10 metre
B) 20 metre
C) 40 metre
D) 80 metre

Çözüm: Yatay doğrultuda hız sabit olduğundan yol, x = v t ile hesaplanır. Burada v = 20 m/s ve t = 2 s olduğuna göre, x = 20 x 2 = 40 metre bulunur.
Doğru cevap C şıkkıdır.

---

4. Eğik atış yapan bir cismin maksimum yüksekliğe ulaştığında dikey hızı kaç olur?

A) Başlangıç hızı kadar
B) Yerçekimi ivmesine eşit
C) Sıfır
D) Sabit kalır

Çözüm: Eğik atış yapan bir cisim maksimum yüksekliğe ulaştığında dikey hızı sıfır olur, çünkü bu noktada cisim yön değiştirir.
Doğru cevap C şıkkıdır.

---

5. Eğik atışta, cisim yere düşmeden önceki toplam süreyi ne belirler?

A) Başlangıç hızı
B) Yatay hız
C) Dikey hız
D) Yükseklik

Çözüm: Eğik atışta, cisim yere düşmeden önceki süre dikey hız bileşeni ve yerçekimi ivmesine bağlıdır.
Doğru cevap C şıkkıdır.

---

6. Yatay bir fırlatmada, cisim yere düşmeden önce yatay hız bileşeni nasıl değişir?

A) Azalır
B) Artar
C) Sabit kalır
D) İvme nedeniyle sıfırlanır

Çözüm: Yatay fırlatmada yatay hız bileşeni sabit kalır, çünkü yatay doğrultuda ivme yoktur.
Doğru cevap C şıkkıdır.

---

7. Bir cisim 30 m/s hızla eğik olarak fırlatılıyor. 2 saniye sonra yatay doğrultuda aldığı yol nedir? (Hava direnci ihmal edilmiştir.)

A) 60 metre
B) 30 metre
C) 90 metre
D) 15 metre

Çözüm: Yatay hız bileşeni sabit olduğundan, yatay doğrultuda aldığı yol x = v t ile hesaplanır. Burada yatay hız bileşeni 30 m/s ve t = 2 s olduğundan, x = 30 x 2 = 60 metre bulunur.
Doğru cevap A şıkkıdır.

---

8. Bir cisim eğik atışla fırlatılıyor ve yerden 4 saniyede geri düşüyor. Yere düşmeden önce geçen toplam sürede yatay hız bileşeni 15 m/s ise, cismin yere düşmeden önce yatayda aldığı mesafe kaç metredir?

A) 60 metre
B) 90 metre
C) 120 metre
D) 150 metre

Çözüm: Yatay mesafe x = v t ile hesaplanır. Yatay hız 15 m/s, toplam süre 4 saniye olduğuna göre, x = 15 x 4 = 60 metre bulunur.
Doğru cevap A şıkkıdır.