II. ABDÜLHAMİT DÖNEMİ SİYASİ OLAYLARI

1877-1878 Osmanlı—Rus Savaşı (93 harbi)

Nedenleri:

• Rusya’nın Panslavizm propagandası ile Balkanlara hâkim olmak istemesi
• Rusya’nın Paris antlaşmasında yer alan Karadeniz’in tarafsızlığı ilkesini tanımadığını ilan ederek donanmasını Karadeniz’e indirmesi
• Avrupa devletlerinin yeni bir savaşa meydan vermemek için taraftarı İstanbul Konferansına davet etmesi fakat konferansta öngörülen maddelerin Osmanlı açısından kabul edilemez olması, çünkü konferansta Osmanlı’dan:
• Sırbistan ve Karadağ’dan Osmanlı askerinin çekilmesi
• Bosna—Hersek’in bağımsız olması, Bulgaristan’a da özerklik verilmesi istemiştir.

Rusya Balkanlardan ve Doğu Anadolu’dan saldırıya geçti. Doğuda Ahmet Muhtar Paşa batıda ise Gazi Osman Paşa -Plevne Kahramanı- büyük başarılar elde etti. Fakat bu başarılı savunmalara rağmen Ruslar durdurulamadı. Balkanlarda Plevne ve Şıpka’yı alan Rus’lar Edirne üzerinden Yeşilköy’e kadar ilerledi. Doğuda ise Kars, Ardahan ve Erzurum işgal edildi. Zor durumda kalan Osmanlı Devleti barış istemek zorunda kaldı. Taraflar arasında “Ayastefanos” antlaşmasını imzalandı. Rusların bu antlaşma İle elde ettiği avantajlar Avrupa devletlerini telaşlandırdı. İngiltere, Avusturya ve Almanya Osmanlı’nın bu şekilde parçalanmasına itiraz etti. Yeni bir savaşı göze alamayan Rusya barış masasına bir kez daha oturmak zorunda kaldı. 1878 yılında toplanan Berlin konferansına; Osmanlı Devleti, Rusya, İngiltere, Avusturya, Almanya, Fransa ve İtalya katıldılar.

Kıbrıs’ın İngilizler Tarafından İşgali

İngiltere, Berlin Kongresi’nin toplanması ve kongrede Osmanlı Devleti’nin yanında yer alma karşılığında Kıbrıs’ın yönetiminin kendisine verilmesi talebinde bulundu. Kıbrıs’ı üs yapmakla Rusların Akdeniz’e inmesini engellemeyi, Doğu Akdeniz ve Süveyş kanalını kontrol etmeyi amaçlıyordu. Yapılan antlaşma İle Kıbrıs üs olarak İngiltere’ye bırakıldı. (4 Haziran 1878)

Tunus’un Fransızlar Tarafından İşgali

Fransa 1830’da Cezayir’i işgal etmişti. 1881’de Cezayir ile Tunus arasındaki bazı sınır olaylarını bahane ederek Tunus’u da işgal ettiler. Osmanlı Devleti, Avrupa devletlerine Berlin Antlaşmasının ihlal edildiğini bildirdiyse de bir sonuç elde edilemedi.

Mısır’ın İngilizler Tarafından İşgali

. İngiltere, Mısır’ı doğudaki sömürgeleri için önemli bir üs olarak görmekteydi. 1869 yılında Fransızlar tarafından Süveyş kanalının açılmasıyla Mısır’ın siyasi ve ekonomik önemi arttı. Mısır’da yaşanan mali bunalımlar Fransa ile İngiltere arasındaki rekabeti artırdı. Hidiv İsmail Paşa döneminde Mısır maliyesinin kontrolünün yabancıların eline geçmesi, milliyetçilik hareketlerini güçlendirdi. Ahmet Arabi Paşa önderliğinde Mısır’da isyan çıktı. Bu kargaşadan yararlanan İngiltere, Mısır’ı işgal etti (1882). Osmanlı Devleti bu durumu kabul etmediyse de eski gücünün çok uzağında olduğundan bir şey de yapamadı.

31 Mart Olayı — 13 Nisan 1909

II. Meşrutiyet ilan edildikten sonra yaşanan dış gelişmelerin oltaya çıkardığı olumsuz hava ayrıca İttihatçılara karşı olan grupların Volkan, Serbesti gazetelerinde yaptıkları yayınlar meşrutiyete karşı olumsuz bir algı oluşturmuştu. İttihatçıların Serbesti gazetesi yazarı Hasan Fehmi Bey’i & Nisan’da Galata Köprüsü’nde vurmaları üzerine İstanbul’da ittihatçılara ve tabi onların ilan ettirdikleri meşrutiyete karşı isyan başladı. İsyan 13 Nisan 1909’da başladı. O dönemde Rumi Takvim kullanılmaktaydı. Ve Rumi Takvime göre tarih 31 Mart’tı. Bu yüzden bu olaya 31 Mart Olayı denilmiştir. İsyanı çıkaranlar İttihatçıların ülkeyi kötüye götürdüklerine inanıyorlardı. Osmanlı ordusunun V. Avcı Taburu da isyana destek verdi. İsyan git gide büyüyordu. İttihatçılar isyanın durdurulamazsa meşrutiyeti sona erdireceğinden endişe duyarak Selanik’te Hareket Ordusu denilen bir ordu kurdular. Bu orduya bu ismi ordunun kurmay başkanı olan Yüzbaşı Mustafa Kemal Bey“ vermiştir. Hareket ordusunun kumandanı Mahmut Şevket Paşa’ydı. Bu ordu İstanbul’a geldi ve isyanı bastırdı. İsyanda rolü olduğu gerekçesiyle II. Abdülhamit’i tahttan indirdi yerine kardeşi V. Mehmet Reşat tahta çıkarıldı.

II. Abdülhamit Selanik’e sürgüne gönderildi. İttihatçılar meşruti sistemi sağlama almak için Kanun-i Esasi’de değişiklikler yaptılar. Bu değişikliklerle padişahın rejim üzerindeki otoritesini zayıflattılar. Amaçları parlamenter sistemi kalıcı hale getirmekti.

Ağustos 1909’da anayasada yapılan değişikliklerle;

• kişi hakları genişletildi
• basın üzerindeki sansür kaldırıldı
• birden fazla parti kurularak çok partili yaşama geçildi